ပြည်ထောင်စုကြီးထဲက ပြည်ထောင်စုကလေး

ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီးသည် တိုင်းရင်းသားပေါင်းစုံစုဝေးနေထိုင်ရာနိုင်ငံဖြစ်သည်။ ရှေးယခင် ကာလကပင် တစ်မြေတည်းနေ၊ တစ်ရေတည်းသောက်လာခဲ့ကြသော သွေးသားရင်းချာ များ ဖြစ်ကြ သည်။ ရှေးမြန်မာဘုရင်များ လက်ထက်ကတည်းက ကူးလူးဆက်ဆံမှုများရှိခဲ့သည်။ နယ်ချဲ့တို့ လက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့ပြီးနောက် ရရာလက်နက်စွဲကိုင်၍ အတူတူ တွန်းလှန် ခုခံခဲ့ကြသည်။

တိုင်းရင်းသားတို့စုဝေးရာ

မြန်မာနိုင်ငံတော်တွင်   ၁၉၂၀  ပြည့်နှစ်မှ စတင်၍ အဆင့်မြင့်ပညာသင်ကြားပို့ချသော ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်ကြီး  စတင်ဖြစ်တည်လာခဲ့ သည်။   ထိုကာလမှစတင်၍    မြန်မာနိုင်ငံ တစ်ဝန်းလုံးမှ        တိုင်းရင်း သား လူမျိုးပေါင်းစုံ (ဗမာလူမျိုးအပါအဝင်) တို့၏ လူငယ်များသည် အဆင့်မြင့်ပညာရပ်များကို အဆိုပါတက္ကသိုလ် ကြီး၌ တက်ရောက်ဆည်းပူးလေ့လာခဲ့ကြပေသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့်       တိုင်းရင်း သား   ပညာတတ်လူငယ်ကျောင်းသားများ  စုစည်း ရာ နေရာဌာနကြီးလည်းဖြစ်သည်။ တိုင်းရင်း သား   ကျောင်းသား   ကျောင်းသူ   လူငယ်များ သည်   အသိပညာရှင်၊   အတတ်ပညာရှင်များ  ဖြစ်လာရန်   အဆင့်မြင့် ပညာကို    ဆည်းပူး လေ့လာရင်း  တစ်ဦးနှင့်  တစ်ဦး ချစ်ခင်ရင်းနှီး ရေးအတွက်၊ တစ်ဦး အကြောင်းအား တစ်ဦးက      သဘောပေါက်နားလည်ရန်အတွက် တစ်ဦး၏ ယဉ်ကျေးမှု၊  ဓလေ့ထုံးတမ်း အစဉ်အလာ၊   ဘာသာစကား၊   စာပေတို့ကို   ကျန်တစ်ဦးက    လေ့လာပြီး    အပြန်အလှန်  လေးစား မှုပြုခြင်း ဖြင့် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး အပြန်အလှန် ယုံကြည် မှုများ  ရရှိလာကြမည်ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ အပြန် အလှန်ယုံကြည်မှုမှတစ်ဆင့်   တိုင်းရင်းသား စည်းလုံးညီညွတ်ရေးကို    တည်ဆောက်နိုင် ပေမည်။

ထို့ကြောင့်   တိုင်းရင်းသား  ကျောင်းသား ကျောင်းသူ     လူငယ်များသည်      ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်၌   ပညာ ဆည်းပူးလေ့လာရင်းဖြင့် အချင်းချင်း တစ်ဦးအကြောင်းတစ်ဦး   သိရှိ နားလည်ရေး၊     ချစ်ခင်ရင်းနှီးရေး၊     စည်းလုံး ညီညွတ်ရေးတို့သည်        အလွန်လိုအပ်သော အချက်ဖြစ်သည်။

တိုင်းရင်းသားအချင်းချင်း၊      စိတ်ဝမ်းကွဲ ပြား၍    ယုံကြည်မှု   ပျက်ပြားခဲ့သည့်အတွက် သူတစ်ပါးကျွန် ဖြစ်ခဲ့ကြရသော်လည်း  ၁၉၄၇ ခုနှစ်က  ပင်လုံတွင်       တိုင်းရင်းသားအချင်းချင်း စုရုံးပေါင်းစည်း၍  ညီညွတ်မှုကို    ပြသနိုင်သည့် အတွက်    နိုင်ငံလွတ်လပ်ရေး       ပြန်ရခဲ့ကြပေ သည်။ ထို့နည်းတူ လွတ်လပ် ရေးကို ကာကွယ် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရာ၌   လည်းကောင်း၊ တိုင်းရင်းသားအားလုံးတို့၏   အကျိုးစီးပွား များ     စဉ်ဆက်မပြတ်   ရှင်သန်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် ရေးအတွက်လည်းကောင်း    တိုင်းရင်းသား စည်းလုံး ညီညွတ်ရေးကိုပင်       မဏ္ဍိုင်ပြုကာ ဆောင်ရွက်သွားကြရပေမည်။

စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုနည်းလမ်းဖြင့် စည်းလုံးခြင်း

ဤတိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးကို   ဆောင်ရွက်ရာ၌    နိုင်ငံရေးနည်းလမ်း၊ စီးပွားရေးနည်းလမ်း၊ အုပ်ချုပ်ရေးနည်းလမ်း၊ လူမှုရေးနည်းလမ်း၊     ယဉ်ကျေးမှုနည်းလမ်း စသဖြင့်    နည်းလမ်း အမျိုးမျိုး ရှိသည်။    ထိုသို့ ရှိရာတွင် ရန်ကုန်မြို့ရှိ   ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်နှင့် အခြားတက္ကသိုလ်၊  ကောလိပ်၊  သိပ္ပံ အသီးသီး သို့    ရောက်ရှိနေကြသော   တိုင်းရင်း သား ကျောင်းသား   ကျောင်းသူများ၊ ဆရာ  ဆရာမ များအဖို့   အဆိုပါတိုင်းရင်းသား    စည်းလုံး  ညီညွတ်ရေး   ဦးတည်ချက်ကို        စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှု နည်းလမ်းဖြင့် လက်တွေ့အသုံးပြု ဆောင်ရွက်နေပေသည်။

ရန်ကုန်မြို့ရှိ   အထက်တန်းပညာဦးစီး ဌာနက ဦးဆောင်၍ ၁၉၆၅ ခုနှစ်၊  ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၁ ရက်၌     “တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ စာပေနှင့်     ယဉ်ကျေးမှုကော်မတီ   (တက္ကသိုလ် များ-ရန်ကုန်)”ကို       စတင် ဖွဲ့စည်း ခဲ့သည်။ အဆိုပါ   ကော်မတီ၌    သက်ဆိုင်ရာလူမျိုး အလိုက် ကချင်၊  ကယား၊  ကရင်၊ ချင်း၊ ပအိုဝ်း၊ မွန်၊ ရခိုင်၊  ရှမ်း တိုင်းရင်းသားများ စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှု ဆပ်ကော်မတီများ ပါဝင်လှုပ်ရှား ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။   စတင်ဖွဲ့စည်းစဉ်က ကော်မတီ (၈) ခု   ပါဝင်ခဲ့သော်လည်း   ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်မှ စတင်၍ ဗမာတိုင်းရင်းသားစာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆပ်ကော်မတီဟူ၍ တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်း ခဲ့သဖြင့် ဆပ်ကော်မတီ (၉) ခု ဖြစ်လာပါသည်။

အထက်ပါကဲ့သို့   ပြည်ထောင်စုတိုင်းရင်း သားများ၏  သွေးစည်း၊   ညီညွတ်ရေးနှင့် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုကို   တက္ကသိုလ်များရှိ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများအတွင်း၌  အခိုင် အမာချမှတ်ကျင့်သုံး   အကောင် အထည်ဖော် နိုင်ရေးအတွက် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ၏ စာပေနှင့်    ယဉ်ကျေးမှုကော်မတီကို    ဖွဲ့စည်း ခဲ့ပေသည်။

အထက်ဖော်ပြပါ    ကော်မတီကြီးနှင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးအလိုက်    ဆပ်ကော်မတီ အသီးသီး၏   ရည်ရွယ် ချက်နှင့်     လုပ်ငန်းစဉ် များမှာ အောက်ပါအတိုင်း  ဖြစ်ပါသည်-

(က) တိုင်းရင်းသား      လူမျိုးပေါင်းစုံတို့၏ စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုများကို  ဝိုင်းဝန်း ဖော်ထုတ် ပြုစု ပျိုးထောင်ရေး၊

( ခ ) တစ်ဦးနှင့်  တစ်ဦး   ရိုးရာဓလေ့ထုံးစံ ယဉ်ကျေးမှုများကို    တန်ဖိုးထား၍ လေးစားသမှုပြုလာရေး၊

( ဂ ) ကျဉ်းမြောင်းသော           လူမျိုးရေးဝါဒ အမြင်များ         လျော့နည်းပပျောက် သွားရေး၊

(ဃ) နိုင်ငံတော်က      ချမှတ်ကျင့်သုံးသော မူဝါဒများပေါ်တွင်       တိုင်းရင်းသား လူမျိုးပေါင်းစုံ        သွေးစည်း ညီညွတ် ရေးတို့    ဖြစ်ပါသည်။

အထက်ပါရည်ရွယ်ချက်လုပ်ငန်းစဉ်များဖြင့် အဆိုပါကော်မတီနှင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုး တို့၏ စာပေနှင့်     ယဉ်ကျေးမှုဆပ်ကော်မတီ များက အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရန် ဦးဆောင်လမ်းညွှန်မှုပြုခဲ့သူ     ဆရာကြီး ဒေါက်တာ ညီညီသည် သက်ရှိထင်ရှားရှိနေပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု    နယူးယောက်မြို့၌  နေထိုင် လျက်ရှိပါသည်။  အသက် ၉၀ ကျော်ပြီ ဖြစ်ပါသည်။    ထိုစဉ်က      အုပ်ချုပ်ရေးမှူး၊ အထက် တန်းပညာ ဦးစီးဌာန        တာဝန်ယူနေ စဉ်   ဖြစ်ပါသည်။   နောင်တွင်  ဒုတိယဝန်ကြီး၊ ပညာရေး ဝန်ကြီးဌာန၊  ဝန်ကြီး၊  သတ္တု တွင်း  ဝန်ကြီးဌာန  သံအမတ်ကြီး၊   ဩစတြေးလျနှင့် နယူးဇီလန်နိုင်ငံ        ကုလသမဂ္ဂ ကလေးများ   ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (UNICEF)အဖွဲ့ချုပ်၏     လုပ်ငန်း အစီအစဉ်      ညွှန်ကြားရေးမှူး    တာဝန် ထမ်းဆောင်၍ အငြိမ်းစားယူခဲ့ပါသည်။

ဖော်ပြပါ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ စာပေ နှင့်ယဉ်ကျေးမှုကော်မတီ  (တက္ကသိုလ်များ-ရန်ကုန်)၏ ပထမ ဦးဆုံးဥက္ကဋ္ဌသည်   ဦးတင်ဧ (ရှမ်းပြည်) (ကွယ်လွန်)၊ စာတည်းမှူး (ဌာန မှူး)၊    တက္ကသိုလ် ဘာသာ ပြန်နှင့်  စာအုပ် ထုတ်ဝေရေးဌာန၊ (ပင်လုံစာချုပ်၌ ရှမ်းပြည် လူထုခေါင်းဆောင်အဖြစ် ပါဝင်၍ လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့သူ)   (နောင်တွင်     နိုင်ငံတော် ကောင်စီဝင်) ဖြစ်၍    ပထမဆုံးအတွင်းရေးမှူး သည်    ဦးစိုးသိန်း (ကွယ်လွန်)၊   ဌာနမှူး၊ အထက်တန်းပညာဦးစီးဌာန၊      (နောင်တွင် ဌာနမှူး၊ (စီမံ)(အငြိမ်းစား)    ကွန်ပျူတာ  တက္ကသိုလ်) ဖြစ်သည်။ တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး များအဖြစ် ဦးသန့်ဇင်၊  လက်ထောက်ကထိက၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံဌာန၊      ပညာရေးတက္ကသိုလ်၊

(ကွယ်လွန်)၊ ဦးအမ်ဇော်နန်း၊ နည်းပြ၊ ဘောဂ ဗေဒဌာန၊ စီးပွားရေးတက္ကသိုလ် (ကွယ်လွန်) တို့ ဖြစ်ပါသည်။

ထိုသို့ စတင်ဖွဲ့စည်းစဉ်က   ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ များအဖြစ်   ဦးစံသာအောင်   (ကွယ်လွန်)၊ ပါမောက္ခ၊ ရူပဗေဒဌာန၊   ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၊ နောင်တွင်ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်၊ အထက်တန်း ပညာဦးစီးဌာန၊ ဦးထွန်းအောင်ချိန်၊  ကထိက၊ သမိုင်းဌာန၊ ရန်ကုန်ဝိဇ္ဇာနှင့်  သိပ္ပံတက္ကသိုလ်၊ နောင်တွင်  ပါမောက္ခ၊ ဌာနမှူး (အငြိမ်းစား)၊ သမိုင်းဌာန၊ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်တို့ ပါဝင်ခဲ့ကြ ပါသည်။ ၁၉၆၇-   ၁၉၇၀ ပညာ သင်နှစ်တွင်မူ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်  ဦးတင်ဧ(ရှမ်းပြည်)၊   ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌများအဖြစ် ဦးစံသာအောင်၊ ဦးစိုးသိန်း၊ ဦးထွန်းအောင်ချိန်၊      ငွေထိန်းအဖြစ်- ဦးသန့်ဇင်၊   အတွင်းရေးမှူး-    ဦးအမ်ဇော်နန်း၊   တွဲဖက် အတွင်း ရေးမှူး-    ကိုခင်အောင်တို့က ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါသည်။ အဆိုပါကော်မတီ၌ သက်ဆိုင်ရာ  တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆပ်ကော်မတီများမှ  ဥက္ကဋ္ဌနှင့် အတွင်းရေးမှူးများသည် အမှုဆောင် အဖြစ် ပါဝင်ကြပါသည်။

၁၉၆၇- ၁၉၇၀ ပညာသင်နှစ်    ပထမ ဖွဲ့စည်းခဲ့သော      တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ၏ ဆပ်ကော်မတီ ဥက္ကဋ္ဌ၊ အတွင်းရေးမှူးများမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ပါသည်-

(၁) ကချင် - ဥက္ကဋ္ဌ

 ဦးအမ်ဇော်နန်း

 (ကွယ်လွန်)

 - အတွင်းရေးမှူး ဦးမြိတုန်တူး

(၂) ကယား - ဥက္ကဋ္ဌ

 ဦးခင်မောင်လတ်

 - အတွင်းရေးမှူး ကိုကျော်ဝင်း

(၃) ကရင် - ဥက္ကဋ္ဌ

 ဦးစောဝေါလေ့(စ်)

 ကံကြီး

 (ကွယ်လွန်)

 - အတွင်းရေးမှူး

 စခင်မောင်သိန်း

(၄) ချင်း - ဥက္ကဋ္ဌ

 ရှန်ဇာကမ်

 - အတွင်းရေးမှူး လျန်အုတ်

(၅) မွန် - ဥက္ကဋ္ဌ

 ဒေါက်တာမင်းတင်မွန်

 - အတွင်းရေးမှူး

 မင်းဆွေယဉ်

(၆) ရခိုင် - ဥက္ကဋ္ဌ

 ဦးအေးကျော်

 (ကွယ်လွန်)

 - အတွင်းရေးမှူး

 ဦးအောင်ထွန်းရှိန်

(၇) ပအိုဝ်း - ဥက္ကဋ္ဌ

 ခွန်ထွန်းအောင်

 - အတွင်းရေးမှူး

 ခွန်လှသိန်း

(၈) ရှမ်း - ဥက္ကဋ္ဌ

 စိုင်းကျော်အေး

 - အတွင်းရေးမှူး

 စိုင်းခမ်းစင်

(၉) ဗမာ - ဥက္ကဋ္ဌ

 ဦးစန်အုံး (ကွယ်လွန်)

 - အတွင်းရေးမှူး

 ဦးဇော်မြင့် (ကွယ်လွန်)

မှတ်ချက်  ။ ။  ဗမာ    တိုင်းရင်းသား စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆပ်ကော်မတီကို ၁၉၇၀ - ၁၉၇၂ + ပညာသင်နှစ်မှစတင်    ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါ သည်။

တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးရေး လှုပ်ရှားမှုများ

အထက်ပါကော်မတီကြီး၏   နာယကကြီး များအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့ကြသော  အထက်တန်း ပညာ ဦးစီး ဌာန၏    ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးစံသာအောင် (ကွယ်လွန်)၊  ရန်ကုန်ဝိဇ္ဇာနှင့် သိပ္ပံတက္ကသိုလ်၊      ပါမောက္ခချုပ်     ဒေါက်တာ မောင်မောင်ခ  (ကွယ်လွန်)   (အငြိမ်းစား)နှင့် နောင်တွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၊  ပါမောက္ခချုပ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ကြသည့်  အဆက်ဆက် သော   ဆရာကြီးများနှင့်   ရန်ကုန်မြို့ရှိ အခြား တက္ကသိုလ်ကောလိပ်၊သိပ္ပံများမှ ပါမောက္ခချုပ်များ၊ ကျောင်းအုပ်ကြီးများသည် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ   စည်းလုံးညီညွတ်ရေးအတွက် ဝိုင်းဝန်းကူညီဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။ ဆရာကြီး ဦးစံသာအောင် သည်   တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ စာပေနှင့်  ယဉ်ကျေးမှုကော်မတီနှင့် သက်ဆိုင်ရာ    လူမျိုးအလိုက်  ဆပ်ကော်မတီ အသီးသီးအား   စဉ်ဆက်မပြတ်လမ်းညွှန်၍ လိုအပ်သလို ပံ့ပိုးကူညီပေးခဲ့သူ  ဖြစ်ပါသည်။ ပြည်ထောင်စုနေ့ပဒေသာကပွဲများ၊ တိုင်းရင်း သားစာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုပြပွဲများ၊ ဟောပြော ပွဲများ၊   သက်ဆိုင်ရာလူမျိုးအလိုက်  ကျင်းပသော အမျိုးသားနေ့များ၊   ပြည်နယ်နေ့များ၊ ကောက်သစ်စား  ပွဲတော်များ၊    နှစ်သစ်ကူးပွဲ များ၊ တိုင်းရင်းသားရိုးရာ အစားအစာရောင်းချ ပွဲများသို့   ဆရာကြီး   ဦးစံသာအောင် သည် အခြား ပါမောက္ခချုပ်ကြီးများနှင့်   အတူတကွ တက်ရောက်အားပေး       ချီးမြှင့်ခဲ့ပေ သည်။ များသောအားဖြင့်  အထက်ပါ အခမ်းအနား၊ ပွဲတော်များကို    ရန်ကုန်ဝိဇ္ဇာနှင့်    သိပ္ပံ တက္ကသိုလ်၊ ဝိဇ္ဇာခန်းမ၊ ဝိဇ္ဇာမြက်ခင်း၊ အပန်းဖြေ ရိပ်သာအပေါ်ထပ်၊ လိပ်ခုံးရှိ ဆေးတက္ကသိုလ် (၁) မြက်ခင်းပြင်၊     ပညာရေးတက္ကသိုလ် အတွင်းရှိ မြက်ခင်းပြင်တို့၌ ကျင်းပခဲ့ကြသည်။ ထိုစဉ်က   ကျင်းပခဲ့သော   ပြည်ထောင်စု အလံတော်          သယ်ယူရေး အစီအစဉ်၌  ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။             ထို့အပြင် ပြည်ထောင်စုနေ့ ပြခန်းဖွင့်ပွဲ၊ ပြည်ထောင်စု နေ့ကိုယ်စားလှယ်တော်ကြီးများအား နှုတ်ခွန်း ဆက်စကား ပြောကြားခြင်းတို့၌ သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းရင်းသား   ဘာသာစကားအသီးသီးဖြင့် ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ကြသည်။      ၁၉၆၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်နေ့တွင်    (၂၁) ကြိမ် မြောက် ပြည်ထောင်စုနေ့အတွက် လက်ဆင့် ကမ်း   သယ်ဆောင်လာသော    နိုင်ငံတော် အလံတော်သည်     ရန်ကုန်ဝိဇ္ဇာနှင့်    သိပ္ပံ တက္ကသိုလ်၊ ဘွဲ့နှင်း သဘင်အဆောက်အဦရှေ့ အဓိပတိလမ်းမပေါ်၌ ညအိပ်ရပ်နားခဲ့သည်။ ယင်းနေ့တွင် ဘွဲ့နှင်း သဘင် ခန်းမ၌  တိုင်းရင်း သားရိုးရာ       ယဉ်ကျေးမှုပစ္စည်းများနှင့် ကော်မတီမှ တိုင်းရင်းသားများ၏ ဆောင်ရွက် မှုမှတ်တမ်းဝင်ဓာတ်ပုံများကို ပြသခဲ့သည်။ ယင်းနေ့ညဝိဇ္ဇာမြက်ခင်းပြင်၌ တိုင်းရင်းသား  ပဒေသာက ပွဲကို    ခမ်းနားစွာ   ကျင်းပခဲ့ သည်။ ယင်းနှစ်မှာပင်     တိုင်းရင်းသားလူမျိုး များ၏ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုကို   ဖော်ထုတ်သည့် အနေဖြင့်  တက္ကသိုလ်ပြက္ခဒိန်တွင်   အဆိုပါ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ၏  ဝတ်စား ဆင်ယင်မှု ဓာတ်ပုံများဖြင့်      ထုတ်ဝေခဲ့သည်။      နှစ်စဉ် ပြည်ထောင်စုနေ့တိုင်းလိုပင်         တက္ကသိုလ် နယ်မြေ ၌ တိုင်းရင်းသားပဒေသာကပွဲများကို ကျင်းပနိုင်ခဲ့သည်။

၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်၊  ဒီဇင်ဘာလ  ၁ ရက်မှ ၅ ရက်အထိ  ကျင်းပခဲ့သော ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်   ရွှေရတု သဘင် အခမ်းအနား     ကျင်းပရာ၌  ပဒေသာကပွဲစင်သုံးစင်စလုံး၌     တိုင်းရင်းသား လူမျိုးစာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှု    ဆပ်ကော်မတီ အသီးသီးမှ   အကနှစ်မျိုးကျစီ     ပါဝင်၍   မိုး၊ လေကြားမှပင်     ကပြတင်ဆက်ခဲ့ကြသည်။ ဆပ်ကော်မတီတစ်ခုလျှင်    တိုင်းရင်းသား ကျောင်းသား  ကျောင်းသူပေါင်း      ၄၀  ကျ ပါဝင်တင်ဆက်   ကပြခဲ့ကြသည်။  ထို့ပြင် အဓိပတိလမ်းမကြီး      တစ်လျှောက်တွင်             ကျောင်းသား အသင်း အဖွဲ့ပေါင်း စုံမှ    ဆိုင်ခန်း များ  ဖွင့်လှစ်ရောင်းချရာ၌   တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများအလိုက်  ဆိုင်ခန်းများ  ဖွင့်လှစ်၍    ရိုးရာအစားအစာများ၊ ဒေသထွက် ဆေးများ၊  အသီးအနှံများ၊     ယဉ်ကျေးမှုပစ္စည်းများ၊  ရိုးရာ အဝတ်အထည်များကို     ရောင်းချ ခဲ့ကြသည်။

ထိုသို့ဖြင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ စာပေ နှင့်ယဉ်ကျေးမှုကော်မတီ  (တက္ကသိုလ်များ-ရန်ကုန်)၏   ဦးဆောင် မှုဖြင့်     သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများအလိုက်     စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆပ်ကော်မတီ      အသီးသီးမှ ပူးပေါင်းပါဝင်လျက်     ဂီတပဒေသာပွဲများကို ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်၊   ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ရွှေရတု သဘင် ပွဲတော်၌ တစ်ကြိမ်၊   ၁၉၇၁ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၆  ရက်တွင် တစ်ကြိမ်၊ ၁၉၇၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလတွင် တစ်ကြိမ် ကျင်းပနိုင်ခဲ့ သည်။ ၁၉၆၇ ခုနှစ်တွင်   ပင်လုံညီလာခံ၌ ပါဝင် တက်ရောက်ခဲ့ကြသော ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးများ အား ဖိတ်ကြား၍ ဟောပြောပွဲများ ကျင်းပခဲ့ သည်။      ၁၉၇၀  ပြည့်နှစ်တွင်    ဦးတင်ဧ (ရှမ်းပြည်) နှင့် ပါမောက္ခ ဒေါက်တာခင်မောင် ဝင်း (ဒဿနဗေဒ)တို့က    “တိုင်းရင်း သား စည်းလုံးညီညွတ်ရေး”   ခေါင်းစဉ်ဖြင့်ဟောပြော ခဲ့ကြသည်။ ထိုနောက်ပိုင်းတွင်  တိုင်းရင်း သား လူမျိုးအသီးသီး၏ ဘာသာစကား၊ စာပေ၊ ယဉ်ကျေးမှု၊   ဂီတနှင့်   အကများအတွက် အသုံးပြုသော တူရိယာပစ္စည်းများအကြောင်း၊ အကနှင့် သီချင်းများ၊ ရိုးရာသားချော့တေးများ၊ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုများ   စသည်တို့ကို  နှစ်စဉ် ဟောပြောခဲ့ကြသည်။

သက်ဆိုင်ရာ       တိုင်းရင်းသားလူမျိုး အလိုက် စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆပ်ကော်မတီ အသီးသီးသည်   မိမိတို့ နေထိုင် ရာဒေသ-ပြည်နယ်များသို့   ကျောင်းပိတ်ရက်ပြန်သည့် အခါ အခါအားလျော်စွာ စာပေ ဘာသာစကား၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ အဆို၊ အကများကို သင်ယူ လေ့လာခြင်း၊ ဆွေးနွေးပို့ချခြင်းတို့ ပြုလုပ် ကြသည်။ ကျောင်းဖွင့်ချိန်၌ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် နယ်မြေအတွင်းရှိ စာသင်ခန်းများ၌ ဘာသာ စာပေသင်တန်းများ၊ စကားပြောသင်တန်းများ၊ အကသင်တန်း၊ အဆိုသင်တန်းများ ဖွင့်လှစ် သင်ကြားခဲ့ရာ စိတ်ပါဝင်စားသော ကျောင်းသား ကျောင်းသူများ တက်ရောက်သင်ယူလေ့လာ ကြသည်။   ကော်မတီအသီးသီးမှအခါအား လျော်စွာ မဂ္ဂဇင်းများ ထုတ်ကြသည်။ မဂ္ဂဇင်း များတွင်     သက်ဆိုင်ရာလူမျိုးအသီးသီး၏ ဘာသာစကားနှင့် မြန်မာဘာသာစကားတို့ဖြင့် တွဲလျက် ထုတ်ဝေကြ ပါသည်။ အချို့ မဂ္ဂဇင်း များသည် သက်ဆိုင်ရာ ဘာသာစကားသီးသန့် ဖြင့် ထုတ်ဝေကြသည်။ အချို့သော သက်ဆိုင် ရာလူမျိုးများအလိုက်     ပြက္ခဒိန်များလည်း ထုတ်ဝေခဲ့ကြသည်။

သက်ဆိုင်ရာ       တိုင်းရင်းသားလူမျိုး အလိုက် စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆပ်ကော်မတီ အသီးသီးသည် အမျိုး သား နေ့များ၊  ပြည်နယ် နေ့များ၊  ပွဲတော်နေ့များ (ကချင်-ကောက်သစ် စားပွဲ၊   ချင်း- ခွာဒိုပွဲ  စသည့် ပွဲများ) တို့ကို ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်နယ်မြေ၌   ကျင်းပကြရာ တွင်  များသောအားဖြင့်  ပြည်နယ်မှ လည်းကောင်း၊     ရန်ကုန်မြို့တွင်းမှ လည်းကောင်း၊  သက်ဆိုင်ရာ   လူကြီးများ၊ မိသားစုများဖြင့်  ပူးပေါင်း ကျင်းပ ကြသည်။ အစည်ကားဆုံးနှင့် အပျော်ရွှင်ဆုံး သောပွဲမှာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်      အပန်းဖြေ ရိပ်သာ အပေါ်ထပ်၌    နှစ်စဉ်ကျင်းပသည့် တိုင်းရင်းသားရိုးရာ     အစားအစာရောင်းချပွဲ ပင်ဖြစ်သည်။    ရန်ကုန်မြို့ ရှိ   တက္ကသိုလ်၊ ကောလိပ်ပေါင်းစုံမှ    ဆရာ ဆရာမများ၊ ကျောင်းသား    ကျောင်းသူများသည် ပျော်ရွှင် ကြည်နူးစွာ    တက်ရောက်အားပေးပါဝင် ဆင်နွှဲကြသည်။   တစ်ဦးနှင့် တစ်ဦးလေးစားစွာ ပြောဆို ဆက်ဆံ၍   ရင်းနှီးချစ်ကြည်လျက် ဝယ်ယူသုံးဆောင်ကြသည်မှာ         ပျော်စရာ့၊ ပျော်စရာကြီး ပင် ဖြစ်လေသည်။

ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်

စာရေးသူ၏

ကိုယ်ရေးအကျဉ်း

--------------------

- အမည်ရင်း ဦးခင်မောင်ချို ဖြစ်သည်။

- အဘ     ဦးအောင်ကြီး၊    အမိ ဒေါ်ခင်ကြည်တို့မှ  ၁၉၄၉  ခုနှစ်တွင် ဧရာဝတီ         တိုင်းဒေသကြီး  မော်လမြိုင်ကျွန်းမြို့တွင် မွေးဖွားခဲ့ ပါသည်။

- ၁၉၆၅ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်မြို့    မြို့မ အမျိုးသား    အထက်တန်းကျောင်း (ယောက်ျား      ကလေး ကျောင်း)မှ   တက္ကသိုလ်ဝင်တန်း        စာမေးပွဲ အောင်မြင်ခဲ့ပါသည်။

- ၁၉၆၉ ခုနှစ်တွင်   ရန်ကုန်ဝိဇ္ဇာနှင့် သိပ္ပံတက္ကသိုလ်မှ          ဝိဇ္ဇာဘွဲ့ (ဒဿနိကဗေဒ)၊   ၁၉၈၁   ခုနှစ် ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်မှ မဟာ ဝိဇ္ဇာဘွဲ့ (ဒဿနိကဗေဒ) တို့ကို   ရရှိခဲ့ သည်။

- ၁၉၇၁  ခုနှစ်   မတ်လ  ၁၂ ရက်တွင် ကချင်ပြည်နယ်     မြစ်ကြီးနား ကောလိပ်   ဒဿနိကဗေဒဌာန၌     နည်းပြရာထူးဖြင့် အစိုးရဝန်ထမ်း အဖြစ်    စတင်အမှုထမ်းခဲ့သည်။ ထိုမှတစ်ဆင့်      ရာထူးအဆင့်ဆင့် တိုးတက်၍       အောက်ပါတက္ကသိုလ်၊ ကောလိပ်များ၌    သင်ကြားရေး  တာဝန်      ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ရန်ကုန် ဝိဇ္ဇာနှင့်သိပ္ပံတက္ကသိုလ်၊   ကရင်ပြည်နယ်ဒေသ    ကောလိပ်၊  လုပ်သားများကောလိပ်-ရန်ကုန်၊ မော်လမြိုင် တက္ကသိုလ်၊        ဒဂုံ တက္ကသိုလ်၊       မန္တလေးအဝေးသင် တက္ကသိုလ်၊ ၁၉၉၉ ခုနှစ်  မတ်လ ၃ ရက် တွင်      စီမံခန့်ခွဲရေးတာဝန်ဖြင့် ကယားပြည်နယ်      လွိုင်ကော် ကောလိပ်၌   ဒုတိယကျောင်း အုပ်ကြီး တာဝန် စတင်ထမ်းဆောင်သည်။ ထိုမှတစ်ဆင့် မြိတ်ကောလိပ်၊ မြိတ် ဒီဂရီ ကောလိပ်၊ မြိတ်တက္ကသိုလ်၊ ဟင်္သာတ တက္ကသိုလ်တို့၌ စီမံခန့်ခွဲ ရေး တာဝန်ထမ်းဆောင်ပြီး ၂၀၀၇ ခုနှစ်     ဇွန်လတွင်    တာဝန်ခံ ပါမောက္ခချုပ် တာဝန်မှ  လုပ်သက် ပြည့်ပင်စင်ဖြင့်   အငြိမ်းစားယူခဲ့ သည်။

- စာပေရေးသားရာတွင်  စိန်မောင် တင် အမည်ဖြင့်        ရေးသားပါသည်။ ကလောင်ခွဲများမှာ   မောင်ချိုမွန်  (မြို့မ)၊ ခင်မောင်ချို (ဒဿနိက) တို့ဖြစ်ပါသည်။

- ယခုအခါ   နိုင်ငံတော်  ပရိယတ္တိ သာသနာ့ တက္ကသိုလ်- ရန်ကုန်၊   ဗုဒ္ဓဒေသနာ ပြန့်ပွားရေးပညာဌာန တွင်   ပြင်ပ    ပညာရှင်အဖြစ်၊ အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှုနှင့် အနုပညာ တက္ကသိုလ်   (ရန်ကုန်)၊ ဇာတ်သဘင် ပညာ ဌာနတွင်   ဧည့်ပါမောက္ခ အဖြစ်၊        ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ပြတိုက်ဖြစ်မြောက်ရေး ကော်မတီ တွင်    အလုပ် အမှုဆောင်အဖြစ်     တာဝန် ထမ်းဆောင်လျက်ရှိပါသည်။

စိန်မောင်တင်