ပထမမြန်မာနိုင်ငံ၏    မြို့တော်ဖြစ်ခဲ့သည့်    ပုဂံရှေးဟောင်း ယဉ်ကျေးမှုနယ်မြေတစ်ခုလုံးကို ကုလသမဂ္ဂပညာရေး၊ သိပ္ပံနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့က ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊  ဇူလိုင်လ ၆ ရက်နေ့တွင် ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ဘုရားပုထိုး ဂူကျောင်း ၃၈၀၀ ကျော် တည်ရှိနေဆဲဖြစ်သည့် ပုဂံဒေသတစ်ခု လုံးသည် ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ဗိဿနိုး၊ ဟန်လင်း၊ သရေခေတ္တရာ ပျူမြို့ဟောင်းသုံးမြို့ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်းဝင်ခဲ့ပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒုတိယမြောက် ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်းဝင်ခဲ့ ခြင်းဖြစ်သည်။

ယခုနှစ်ပြီးခဲ့သည့်     နွေရာသီကာလအတွင်း    မိမိတို့နိုင်ငံတွင် အယ်နီညိုဖြစ်စဉ်နှင့်အတူ အပူလှိုင်းဖြတ်သန်းမှုကြောင့် နေ့အပူ ချိန်များ မြင့်မားခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းရှိ ချောက်မြို့ တွင် ဧပြီလ ၂၈ ရက်က နေ့အပူချိန် ၄၈ ဒသမ ၂ ဒီဂရီဆဲလ်စီးယပ် အထိ ရှိခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့အပူချိန် အမြင့်မားဆုံးမြို့တစ်မြို့ ဖြစ်ခဲ့သည်။ မကွေး၊ မင်းဘူး၊ ‌ညောင်ဦး၊  စစ်ကိုင်းမြို့တို့သည်လည်း  ကမ္ဘာ့ အပူဆုံးမြို့ ၁၅ မြို့စာရင်းတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။

ယာယီသမ္မတ ဦးမြင့်ဆွေ၏ ကျန်းမာရေးအခြေအနေအရ ဇူလိုင် ၂၂  ရက်တွင်  အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့်   လုံခြုံရေးကောင်စီ ဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များအလို့ငှာ ယာယီသမ္မတ တာဝန်ဝတ္တရား များကို နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌထံသို့ လွှဲပြောင်း အပ်နှံလိုက်သည်။ လက်ရှိကာလတွင် မိမိတို့နိုင်ငံသည် သာမန် မဟုတ်သော အရေးပေါ်အခြေအနေကို ဖြတ်သန်းနေရချိန်ဖြစ်ပြီး အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီအစည်းအဝေး ကျင်းပချိန်တွင် ယာယီသမ္မတသည် ကျန်းမာရေးကြောင့်ဖြစ်စေ၊ အခြားအကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့်ဖြစ်စေ မတက်ရောက်နိုင်၊ လစ်လပ်ခဲ့ပါက အစည်းအဝေးကို နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်က ဦးဆော

အမှိုက်စွန့်ပစ်မှု လွန်စွာစည်းစနစ်ကျပြီး တစ်ရွာလုံးအံ့ဩဖွယ် ကောင်းလောက်အောင် သန့်ရှင်းသည့် ကျေးရွာကလေး တစ်ရွာ အကြောင်း  သတင်းတစ်ပုဒ်   မီဒီယာအချို့တွင်   လွန်ခဲ့သည့် နှစ်အနည်းငယ်က ဖော်ပြခဲ့သည်။ စာသင်ကျောင်းက သင်ကြား ပေးလိုက်သည့်   အမှိုက်စွန့်ပစ်မှု   အလေ့အကျင့်ကောင်းကို ကျောင်းသူ ကျောင်းသား ကလေးငယ်များက အသိတရားရှိရှိဖြင့်  လိုက်ပါကျင့်သုံးကြရာမှ လူကြီးမိဘများပါ ပါဝင်လာပြီး တစ်ရွာ လုံး အမှိုက်ကင်းစင်ရွာ ဖြစ်လာခဲ့ပုံမှာ အခြားမြို့ရွာများအားလုံး အတုယူဖွယ်ရာပင်ဖြစ်သည်။

ယနေ့သည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့်တကွ အာဇာနည်ခေါင်းဆောင် ကြီးများ ကျဆုံးခဲ့သည့် (၇၇) နှစ်မြောက် အာဇာနည်နေ့ဖြစ်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်တို့ ဦးဆောင်အရယူပေးခဲ့သည့် မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးမှာမူ စိန်ရတုလွန်မြောက်၍  ၇၆  နှစ်တာကာလသို့   ရောက်ရှိခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။

ဝါဆိုလသည် နွေရာသီကုန်ဆုံး၍ မိုးသို့ကူးပြောင်းသောလဖြစ်သည်။ ဝါဆိုဟူသော  ဝေါဟာရ၏အဓိပ္ပာယ်ကို  ဖွင့်ဆိုရာတွင်  ‘ဝါ’ ဟူသည် ‘နေခြင်း’ ဟု အနက်ရသော ပါဠိစကားလုံး ‘ဝါသ’ မှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်ပြီး ‘ဆို’ ဟူသည် ‘ရွတ်ဆိုခြင်း’ ဟု အနက် ရခြင်းကြောင့် ဝါဆို၏အဓိပ္ပာယ်မှာ ‘နေထိုင်ခြင်း၊ ရွတ်ဆိုခြင်း’ ဖြစ်သည်ဟု ဖွင့်ဆိုသည်။ ဝိနည်းတော်အရ ရဟန်းတော်များသည် ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး တစ်ပါးအရပ်သို့မသွားဘဲ တစ်ကျောင်း၊ တစ်နေရာ၌သာ သီတင်းသုံးပါမည်ဟု ရွတ်ဆိုအဓိဋ္ဌာန်ပြု ဝါကပ် ကြသည့်လဖြစ်ခြင်းကြောင့်  ဤလကို  ဝါဆိုလဟု  ခေါ်ဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။

အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်   လွတ်လပ်သည့်   နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအဖို့ ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် အခြားနိုင်ငံများနှင့်တန်းတူရည်တူ ရင်ပေါင် တန်းနိုင်ရန် အားရှိဖို့လိုသည်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ အားဆိုသည်မှာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် ကာကွယ်ရေးအားများကို ပေါင်းစုထား ခြင်းပင်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတိုင်းရှိ နိုင်ငံသားတိုင်းက မိမိတို့နိုင်ငံအင်အား ခိုင်မာတောင့်တင်းစေရန် စည်းစည်းလုံးလုံး၊ ညီညီညွတ်ညွတ် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ကြရခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ အဓိကမြစ်ကြီးများဖြစ်သည့် ဧရာဝတီမြစ်နှင့် ချင်းတွင်းမြစ်တို့၏ မြစ်ရေကြီးမှုအခြေအနေများကို မိုးလေဝသ နှင့် ဇလဗေဒဦးစီးဌာနက စဉ်ဆက်မပြတ်ထုတ်ပြန်ပေးလျက်ရှိ သည်။ မြစ်များအနီးတွင်တည်ရှိနေသည့် မြို့များအလိုက် စိုးရိမ် ရေမှတ်တည်ရှိမှုအခြေအနေနှင့် နောက်ရက်များအတွက် ခန့်မှန်း ချက်များ၊ သတိပြုနေထိုင်ရန် အကြံပြုချက်များကို ထုတ်ပြန်ပေး နေခြင်းဖြစ်ရာ မြစ်ကမ်းအနီးနှင့် မြေနိမ့်ပိုင်းတွင် နေထိုင်သူများ အထူးသတိပြုကြရန်လိုသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်(မြောက်ပိုင်း) နယ်မြေဒေသများအတွင်း MNDAA၊  TNLA ၊ AA နှင့် ၎င်းတို့အား ပါဝင်ကူညီနေကြသည့် အကြမ်းဖက် အဖွဲ့အစည်းများ၏ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များအပေါ် နိုင်ငံရေး ပါတီ(၂၃) ပါတီတို့က ဆန့်ကျင်ရှုတ်ချကန့်ကွက်ကြောင်း ပူးတွဲ သဘောထားထုတ်ပြန်  ကြေညာလိုက်သည်။   အကြမ်းဖက် သောင်းကျန်းသူအဖွဲ့အစည်းများ၏ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များဟု ဆိုရာတွင် အပြစ်မဲ့ပြည်သူများကို သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ စစ်ရေးပစ်မှတ် မဟုတ်သော လူနေရပ်ကွက်များကို အဝေးမှလက်နက်ကြီးများ ဖြင့် ပစ်ခတ်ခြင်း၊ ဒရော့ဗ်ဗုံးများ ကြဲချခြင်း၊  ၎င်းတို့  ထိန်းချုပ် ထားသည့် နယ်မြေအတွင်း နေထိုင်လျက်ရှိသည့် ၎င်းတို့နှင့် လူမျိုးမတူသူ တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုများကို အဓမ