မောင်လူမွှေး (မြန်မာမှု)

ပုဂံခေတ်ထိုးကျောက်စာများတွင် ဝါခေါင်လကို “နံကာ” လဟု သုံးလေ့ရှိသည်။ ဝါခေါင်တွင် “ဝါ” က တစ်ပုဒ် “ခေါင်” ကတစ်ပုဒ် ဖြစ်သည်။ “ဝါ” ဝေါဟာရကို အများသိပြီး ဖြစ်ပေသည်။ “ခေါင်” ကိုမူ ဤသို့ ဖွင့်ဆိုကြပေ၏။ ခေါင်၊ အိမ်ခေါင်၊ ထွတ်ခေါင်၊ ခေါင်လူကြီး၊ ခေါင်ဖျား၊ ထိပ်ခေါင်တင်၊ ဖုရားခေါင်ကြီး စသည်ဖြင့် အထွတ်အထိပ်အစွန်အဖျား၊ အမြင့်အမြတ်၊ အကြီးအကဲဟူသော အဓိပ္ပာယ်နှင့် ဝေးကွာခြင်း အဓိပ္ပာယ်ကို ဆောင်ပေသည်။ အခြားတစ်နည်းမှာ အလယ်ခေါင်၊ နေ့လည်ခေါင်၊  သန်းခေါင် စသည်ဖြင့် အလယ်ဗဟိုဟု ဆိုလိုပေသည်။
ရဟန်းတော်များ ပထမပုရိမဝါကို   မဆိုဖြစ်ပါက (ဝါဆိုလပြည့်ကျော်  ၁ ရက်မှ    သီတင်းကျွတ် လပြည့်နေ့အထိသည် ပုရိမဝါ)၊    ဒုတိယပစ္ဆိမဝါကို ဆိုကြရလေသည်။ (ဝါခေါင်လပြည့်ကျော် - ၁ ရက်မှ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့အထိ)   ရဟန်းတော်များ ဝါဆိုရာတွင် ဝိနည်းတော်အရ     ကထိန်အာနိသင် ရမရဟူသော အကြောင်းခြင်းရာများလည်း ရှိပေရာ ထို“ခေါင်”နှင့်တစ်နည်းမဟုတ် တစ်နည်း   ဆက်စပ် နေမှုလည်းရှိပါ၏။(သိသာရန်မျှ တင်ပြပါ၏)
ဤဝါခေါင်ဝေါဟာရနှင့် ဆက်စပ်၍   ဆရာကြီး ဦးဖိုးလတ်    (မြန်မာလအမည်များ)၊    လှေသင်း အတွင်းဝန်   ဦးခြိမ့်(ဝေါဟာရလီနတ္ထဒီပနီ)   တို့၌ ကျမ်းပြုသူတို့၏ အယူအဆများဖြင့်   တင်ပြဖွင့်ဆို ကြ၏။ 
“…အကြောင်းအရာများအနက်    ဝါခေါင်၌ ရှိသော “ခေါင်” ဝေါဟာရသည်     နေ့လည်ခေါင်၊ အိမ်မိုးခေါင်၊ အလယ်ဗဟိုဟူသော အဓိပ္ပာယ်သာ အသင့်ဆုံးဖြစ်၏။ ဝါတွင်းသုံးလတွင်  ဝါခေါင်လပြည့် ကျော် ၁  ရက်မှ    တော်သလင်းလပြည့်ကျော် ၁-ရက်နေ့အထိ တစ်လတာသည် ဝါ၏ အလယ်ဗဟို ဖြစ်သောကြောင့် ထိုကာလ၏ အစပထမပိုင်းတွင် ပါဝင်သောလကို ဝါလယ်ဟူသော    အဓိပ္ပာယ်ဖြင့် ဝါခေါင်ဟု ရှေးသူတော်တို့    မှတ်သားခေါ်ဆိုခြင်း ပြုသည်မှာ အလွန်ဆီလျော်ပေသည်” ဟု ဆရာကြီး ဦးဖိုးလတ်က ကောက်ချက်ချထားချက်ရှိလေသည်။
ထိုဝါခေါင်ဝေါဟာရ  မတွင်ကျယ်မီ၊       မသုံးမီ “နံကာ” လဟု   သုံးခဲ့ကြရာ    ရာဇမတ္တဏ်ဗေဒင် ကျမ်းပါ သီဟ=ခြင်္သေ့=သိဟ်ရာသီ  ဝါခေါင်လကို ပါဠိဘာသာဖြင့် “နိက္ခမနီယ” ဟုခေါ်၏။ ဝေဒအရ နေမင်းသည် အတွင်းခရီးမှ အပြင်ခရီးသို့ ထွက်ခွာ သောလဟု အဓိပ္ပာယ်ရ၏။ ထိုနိက္ခမနီယသဒ္ဒါမှ ရွေ့လျား၍ ပါဠိပျက် ပါဠိသက်အနေနှင့် “နံကာ” ဖြစ်လာသည်ဟု ကြံဆကြသည့်  ပုဂ္ဂိုလ်များလည်း ရှိကြပါ၏။ ဤသည်ကို ဆရာကြီး ဦးဖိုးလတ်က လိုသည်ထက်ပို၍  ပရိကပ္ပ   (ကြံဆလွန်းသည်)ဟု သုံးသပ်ထားလေသည်။
ဆရာကြီး၏ ဆိုလိုချက်မှာ   “နံ”    ပုဒ်သည် နယုန်လ၌ “နံ”ကဲ့သို့ပင် အချိန်အခါ ကာလဟော ပုဒ်ဖြစ်သည်။ “ကာ” ကား   ပျော်ကာ   ပါးကာ လုပ်ကာ ကိုင်ကာ   စသည်တို့၌   “ကာ”သည် လုပ်ဆောင်မှုကိုပြသည်။  ထို “ကာ”   ပုဒ်ဝေါဟာရ သည် မွန်၊ ရှမ်း၊ ချင်း၊ တရုတ် စသည့်လူမျိုးတို့တွင် ပြုလုပ်ခြင်း  အနက်အဓိပ္ပာယ်ဟောဖြစ်ကြောင်းကို သုတေသနပြုထားပြီး           နောင်သောအခါ လယ်လုပ်ခြင်း၊ ထွန်ထယ်နှင့်စိုက်ပျိုးခြင်းဟူသော  အဓိပ္ပာယ်တို့ကိုဆောင်ကြောင်း ဖော်ပြထားလေသည်။
ထို့ကြောင့် နံကာ(နယုန်)= မိုးရွာချိန်ကာလ၊ မြွယ်တာ=နွယ်တာ(ဝါဆို)= လယ်ယာမြေတိုင်းတာ သောလ၊ နံကာ=ဝါခေါင်=လယ်ယာမြေကို စိုက်ပျိုး လုပ်ကိုင်ကြသည့်လများဟု ကွင်းဆက် ဆက်စပ်မှု ဖြင့် ဖော်ပြထားလေသည်။ 
ပုဂံခေတ်  အနော်ရထာမင်းလက်ထက်မှသည် ခေတ်အဆက်ဆက်ဗုဒ္ဓဘာသာ    စည်ပင်ထွန်းကား လာသည်နှင့်အမျှ ဘာသာရေးကို အကြောင်းပြု၍ ဝေါဟာရအသုံးအနှုန်း၊    စီးပွားရေး၊    လူမှုရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု စသည်များသည်  တိုးတက်သထက် တိုးတက်လာရာ ကဆုန်၊ ဝါဆို၊ ဝါခေါင်၊ သီတင်းကျွတ် ထိုလအမည်များသည်လည်း   ဘာသာရေးသဘော ဆောင်သော ဝေါဟာရများ   ဖြစ်လာကြလေတော့ သည်။ အသုံးတွင်ကျယ်လာကြလေသည်။  ဤသည် မှာ ဝါခေါင်လ၏  အဓိပ္ပာယ်အကျဉ်းဖြစ်ပေသည်။
ဝါခေါင်လ စာရေးတံမဲပွဲ
မြန်မာ့ဆယ့်နှစ်လရာသီပွဲတွင်     ဝါခေါင်လ= စာရေးတံမဲပွဲကို အစောဆုံးတွေ့ရသော    စာမှာ သက္ကရာဇ်-၆၃၀-နှစ် ပုဂံခေတ်   စောလှဝန်းဘုရား ကျောက်စာတွင်- “မီဖုန်၊    သင်ကြန်၊    စာရယ်၊ ညောင်ရယ်သွန်း၊  မပြတ်စိတ်လျှင်တည်၏”    ဟု ဆယ့်နှစ်လရာသီပွဲတော်များတွင်   “မီးပုန်းလွတ်၊ သကြန်ကျ၊ ညောင်ရေသွန်းစာရယ်   (စာရေးတံ)ပွဲလုပ်သည်မျိုး မပြတ်စိမ့်သောငှာ”ဟု   ရေးထိုးချက် ကို တွေ့ရလေသည်။
ကုန်းဘောင်ခေတ်တွင် စိန္တကျော်သူ ဦးဩက “မစိမ်းမဆွံ၊   စာရေးတံ၊   ရေနံမသုတ်ဘဲ”    ဟု ကဝိလက္ခဏာ သတ်ပုံသံပေါက်ကျမ်းတွင်   ရေးထား သည်ကို  တွေ့ရပေသည်။ ထို့အတူ မုံရွေး ဇေတဝန် ဆရာတော်၏ ကုသပျို့တွင် “မဂ်ဖိုလ်ဆုပန်၊ စာရေး တန်နှင့်၊ သီးမွန်စုံစွာ၊ ပဒေသာကို၊   လှူဒါသဘင်၊ ခမ်းနားယင်၍…”ဟု ရေးထားသည်ကို  တွေ့ရပေ သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ပုဂံခေတ်မှသည် ကုန်းဘောင် ခေတ်အထိ စာရေးတံမဲပွဲများသည်    ခေတ်အဆက် ဆက်ရှိခဲ့သည်ဟု ဆိုလိုပေသည်။
စာရေးတံဆိုသည်မှာ     သံဃာတော်များကို မဲစနစ်ဖြင့် လှူဖွယ်ဝတ္ထုပစ္စည်းများကို    လှူဒါန်းခြင်း ဖြစ်လေသည်။  ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်လက်ထက်တော်ကပင် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော အလှူပွဲတစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ 
အခါတပါး   ဘုရားရှင်သည်    ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် (ဝါဆိုနေစဉ်)ရာဇဂြိုဟ်ပြည်တွင်   ငတ်မွတ်ခေါင်းပါး သော ဘေးကြီးကျရောက်လေရာ   ဒကာများသည် တစ်ကျောင်းလုံး  မတက်နိုင်ရကား၊    မဲချ၍လှူဒါန်း ကြရ၏။ ထိုမဲကို ဝါးချောင်းလေးများနှင့် လုပ်ကြ သည်။ အလှူခံတော်မူမည့် သံဃာတော်များစာရင်း လှူဒါန်းမည့်ပစ္စည်း   စသည်တို့ကို    ဝေဖန်တိက လုပ်ရသောအရာ ဖြစ်ပေသည်။  ထိုလှူဒါန်းခြင်း ၇ မျိုးကို ဘတ် ၇-မျိုး (ဝိ၊ ၃၊ ၁၃၃)ဟု  ခေါ်လေသည်။ သလာကာ= စာရေးတံမဲ၊ ဘတ္တ=ဆွမ်း သလကဘတ် ဆွမ်းဟု   ပေါ်ပေါက်လာလေသည်။   နောင်သော် ဆွမ်းမျှသာမက အခြားအပ်စပ်သော   ဝတ္ထုများကို လည်း ထိုသို့ပင် လှူဒါန်းလာကြလေသည်။ (ဤ၌ ဘုရားရှင်   ခွင့်ပြုတော်မူသည့်   ဘတ် - ၇ မျိုးကို အကျယ်မပြတော့ပြီ)
စာရေးတံနှင့် စာရေးတန်
စာရေးတံနှင့် စာရေးတန် အရေးသတ်ပုံရေးထုံး ကို ရှေးမြန်မာစာပေပညာရှင်ကြီးများဖြစ်ကြသည့် ဆရာကြီး ဦးဖိုးလတ်၊   ဆရာကြီး   ဦးအုန်းရွှေ (သတ်ပုံအဘိဓာန်မိတ်လင်စုံ)၊  ဦးသာမြတ်(မြန်မာစာ ရေးထုံးကျမ်း) တို့ကမူ  ခဲတံ၊  ကျောက်တံ   တံစို့-တံဖျာကြိမ်လုံးစသည့်   အရေးများတွင်  အချောင်း အတံဟော သေးသေးတင်နှင့်  ရေးရမည်ဟု ညွှန်းဆို ထားလေသည်။ အချို့သော သူတို့ကမူ မွန်ဘာသာ “ဒါနမှု၊ လှူမှု၊ လှူခြင်း” အဓိပ္ပာယ်ရသည့် “စရင်ဒါန်” မှ ဆင်းသက်လာ၍ “စာရေးတန်”ဟု   ၎င်း၊ မဲချ၍ ခံယူရသော အလှူဖြစ်ရာ “ထိုက်တန်သင့်တော်” သည်ဟူသော “ရှာယီဒန်” ဟူသော   အာရဗီပါရှန် ဘာသာမှ ဆင့်ပွားဖြစ်လာ၍၎င်း  “စာရေးတန်” ဟု ရေးရမည်ယူဆကြ၏။ လိုရာဆွဲလွန်းသည်ဟု ဆိုချင် ပါ၏။ 
စာရေးတံနှင့် သလာကဘတ္တဆွမ်း    အလှူ အကြောင်းကို    ဖွင့်ဆိုရှင်းပြသော    ကျမ်းမှာ ဒုတိယအင်းဝခေတ်       သာလွန်မင်းတြားကြီး လက်ထက်    ပခန်းကြီးမြို့    ရွှေဥမင်ဆရာတော် နိဿယပြန်ဆိုသောကျမ်းတွင် (စူဠဝါ-အဋ္ဌကထာ နိဿယ) သစ်သားချောင်း၊ ဝါးခြမ်းပြား၊    နှီးပြား၊ ပေရွက်၊ ထန်းရွက်စသည်ဟု ဖွင့်ဆိုထားလေသည်။ ထို့ကြောင့် “စာရေးတံ” ဟု ရေးသော   သေးသေးတင် အရေးသတ်ပုံသည်သာ         အမှန်ဖြစ်ပေသည်။ မြန်မာစာအဖွဲ့မှ ထုတ်ဝေသော    စာလုံးပေါင်းသတ်ပုံ ကျမ်းတွင် ဤသို့ပင်ရှိလေသည်။
တောင်ပြုံး မင်းညီနောင်ပွဲ
ဝါခေါင်လထဲတွင်ပင်      အခြားပွဲတော်တစ်ခု ရှိပေသေးသည်။ ဘာသာရေးပွဲတော့    မဟုတ်ပေ။ တောင်ပြုံးညီနောင် နတ်ပွဲဖြစ်၏။ တောင်ပြုံးပွဲတော် သည်    ပုဂံခေတ်   အနော်ရထာမင်းလက်ထက်မှ စတင်ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ရာ   ယနေ့တိုင်ပင်ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့သမိုင်းရေးရာတွင် မှတ်တမ်းမှတ်ရာအနေ နှင့်    အလွန်အရေးပါသော လောကဗျူဟာ အင်ရုံ စာတမ်းတွင် နတ်နာယက နတ်ထိန်းတို့၏ ကျင့်သုံး ရမည့် ဥပဒေစည်းကမ်းများကို    အကျယ်တဝင့် လေ့လာ သိရှိနိုင်ပေသည်။ ဤပွဲတော်နှင့် ဆက်စပ်၍ မင်းညီမင်းသားများနှင့် အရပ်ဘက်များ    မည်သို့ ကျင့်ဆောင်ရမည်။  ဒုစရိုက်မဖြစ်ပွားအောင် မည်သို့ တားဆီးကာကွယ်   ကျင်းပရမည်တို့ကို အကျယ် တဝင့် သိနိုင်ပေသည်။ ထိုအင်ရုံစာတမ်းမှာ ရှေးမင်း များ၏ ထီးမူနန်းလျာအကြောင်းအရာ   ဒုရေးသုရေး များကို မှတ်တမ်းပြုထားသော     စာပေဖြစ်သည်။ ထိုကိုထောက်၍         တောင်ပြုံးပွဲတော်သည် ကုန်းဘောင်ခေတ်ဦးကာလအထိ     အလွန့်အလွန် ထူးခြားမှုမရှိဟု ဆိုရပါမည်။    
ကုန်းဘောင်ခေတ်နှောင်း    မင်းတုန်းမင်းနှင့် ကနောင်မင်းသားတို့လက်ထက်တွင်     အထူးဦးစား ပေးကျင်းပခဲ့ကြောင်းကို နတ်ကိုးကွယ်မှု  သမိုင်းများ အရ သိရပေသည်။
နောင်တော်ပုဂံမင်းကို ညီနောင်နှစ်ပါးဖြစ်သော မင်းတုန်းမင်းသားနှင့်    ကနောင်မင်းသားတို့က ထောင်းထားပုန်ကန်ရန်  မတ္တရာနယ်     တောင်ပြုံး အရပ်သို့ စတင်ထွက်ခွာပြီး   ထိုမှတစ်ဆင့် ရွှေဘိုမှ တိုက်ခိုက်ကြရာ အောင်မြင်ခဲ့လေသည်။(ရဲတင်းမော်ကွန်း)    ထိုတောင်ပြုံး     မတ္တရာဒေသကို အကြောင်းပြု၍ မြန်မာ့စာပေတွင် အလွန်ထင်ရှား အလေးဂရုပြုဖွယ်ဖြစ်သော ဒုတိယ  မောင်းထောင် ဆရာတော်ကြီး၏ ဝါသမာလိနီကျမ်းကြီး    ဖြစ်ပေါ် လာခဲ့ပေသည်။ တောင်ပြုံးပွဲတော်   နတ်နာယက နတ်ထိန်းစသည့် ဒေဝတာပူဇော်ပွဲဆိုင်ရာများသည် ထိုခေတ် ထိုအခါတွင် ပိုမိုပြည့်စုံပေါ်ထွက်လာခဲ့သည် ကို နတ်သမိုင်းမှတ်တမ်းမှတ်ရာများအရ   သိရပေ သည်။
ခေတ်အဆက်ဆက်တွင် “ဝါခေါင်” လ “စာရေး တံမဲ”ပွဲနှင့်တောင်ပြုံးညီနောင်နတ်ပွဲကို ရှေးစာဆိုတော် များဖြစ်ကြသည့်    ဆီသည်ရွာစား   ဦးအောင်ကြီး၊ ဦးယာ၊ မဟာအတုလမင်းကြီး၊    ဦးကြင်ဥ၊ မယ်ခွေ၊ ဖိုးသူတော်ဦးမင်း၊ လူဦးမင်း၊ ဦးကြော့ စသည်တို့က လွမ်းချင်း၊   ဟန်ချင်း၊   အဲချင်း၊  လေးချိုး၊ သဖြန်၊ လူးတား စသဖြင့် စာအလင်္ကာပုံစံအမျိုးမျိုးဖွဲ့ဆိုခဲ့ကြလေသည်။
မေတ္တာအခါတော်နေ့
ခေတ်စနစ်တို့သည်    ပြောင်းလဲမြဲဖြစ်သည်။ လွပ်လပ်ရေးမရမီအထိ စာရေးတံမဲပွဲများ  ရှိခဲ့ကြ သော်လည်း ယခုအချိန်အခါတွင်   လုံးဝမရှိသလောက် ဖြစ်နေပေပြီ။ ထိုနေရာတွင် ဝါခေါင်လ စာရေးတံမဲပွဲ အစား “မေတ္တာအခါတော်နေ့”  ကျင်းပလာကြပေ သည်။
၂၀ ရာစုနောက်ပိုင်း ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ် အကျော် တွင်    မာဂဓီသာစည်ဆရာတော်က   ဦးဆောင်၍ မြန်မာပြည်အနှံ့အပြားတွင် ၁၂ လရာသီ အခါတော် နေ့များကို    လအလိုက် ကျင်းပလာကြရာ ယခုတိုင်ပင်     ဖြစ်ပါ သည်။ ရွှေတိဂုံစေတီတော်   ဘဏ္ဍာတော်ထိန်း ဂေါပကအဖွဲ့မှ ရာသီအလိုက်၊ လအလိုက်  အခါကြီး နေ့ကြီးရက်များ  လုပ်ဆောင်ရာတွင် ဝါခေါင်လပြည့် နေ့ကို “မေတ္တာအခါတော်နေ့” အဖြစ်  ပြုလုပ် လေသည်။    အခြားအခါတော်နေ့များကိုလည်း လအလိုက်  ပြုလုပ်မြဲဖြစ်သည်။ 
တိုင်းနှင့်ပြည်နယ် အသီးသီးတွင်  ဘာသာရေး အသင်းအဖွဲ့များကလည်း   ၁၂ လရာသီအခါတော်ပွဲ များကို ပြုလုပ်ကြသည့်အနက်  ဝါခေါင်လပြည့်နေ့ မေတ္တာအခါတော်နေ့သည်ပါမြဲဖြစ်သည်။ 
ပုဂ္ဂလိကအသင်းအဖွဲ့များအနေဖြင့်လည်း မြို့၊ ရွာ၊ ဒေသအလိုက် တတ်အားသမျှ  ကျင်းပကြလေ သည်။ ထိုအထဲတွင်  ပုဂ္ဂလိကအသင်းအဖွဲ့အနေဖြင့် Forever Group မှလည်း မေတ္တာအခါတော်နေ့ကို ခမ်းနားကြီးကျယ်စွာ နှစ်စဉ်ကျင်းပလာရာ  ယခုနှစ် ဆိုလျှင်     သတ္တမအကြိမ်မြောက်တိုင်       ရှိခဲ့ပြီ။ နိုင်ငံတော်သံဃမဟာနာယကအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ     ဗန်းမော် ဆရာတော်    ဒေါက်တာဘဒ္ဒန္တ   ကုမာရာဘိဝံသ၊  နိုင်ငံတော်ဝိနည်းဓိုရ်  မင်္ဂလာရာမ  ပါဠိတက္ကသိုလ် ဆရာတော် ဦးရဋ္ဌသာရနှင့်  တိပိဋကဓရ ဓမ္မဘဏ္ဍာ ဂါရိက ဆရာတော်ကြီးများကို ပင့်ဖိတ်၍   ဝါခေါင် လပြည့်နေ့တိုင်း နှစ်စဉ် ကျင်းပခဲ့လေပြီ။ ထိုအခမ်း အနားကိုလည်း MRTV-4 မဟာဗောဓိ ရုပ်သံလိုင်းမှ တိုက်ရိုက် ထုတ်လွှင့်၍ အများပြည်သူသို့  ကုသိုလ် ပြုခဲ့လေသည်။ 
ရှေးစာဆိုကြီးများ၏ ဝါခေါင်လအကြောင်းအရာ စာအလင်္ကာများတွင် စာရေးတံမဲပွဲနှင့်  တောင်ပြုံး နတ်ပွဲအကြောင်းအရာများပါသလို  နှောင်းခေတ် ဆယ်စု၊ ရာစုနှစ်များတွင်လည်း မေတ္တာအခါတော်နေ့ စာအလင်္ကာသည်လည်း ပါဝင်လာပေလိမ့်မည်။
ထိုမေတ္တာအခါတော်နေ့သည်လည်း နောင်တွင် ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအနေဖြင့်  မှတ်တမ်းဖြစ်လာမည် တည်း။ တောင်ပြုံးပွဲကမူ ယနေ့တိုင်   တည်ရှိမြဲ ဖြစ်ပေသည်။ လဝါခေါင်အကြောင်းကို   ဆီသည် ရွာစားဦးအောင်ကြီး၏   ဝါခေါင်လဖွဲ့လူးတားကို ဖော်ပြနိဂုံးချုပ်အပ်ပါသည်။   ။
ဝါခေါင်လဖွဲ့
သာစွလေ- တိမ်ခြေမှိုင်းထန်၊   လဗိမာန်နှင့်၊ သရဝဏ်နက္ခတ်၊ ပြည့်မှတ်တစ်လီ၊   သိဟ်ရာသီဟု၊ ခတ္တရီခတ္တာ၊    ပင်တိုင်းဖြာသား၊    နံကာဆန်းစ၊ ဝါခေါင်လကား၊   ကျောင်းမှမကွာ၊   ထေရ်သံဃာတို့၊ သဒ္ဒါရွှင်လန်း၊   ဆွမ်းပန်းကျွေးဟန်၊   စာရေးတံဟု၊ ကောင်းမွန်စီရင်၊ သဘင်ဒါန၊    လှူဒါန်းကြလျက်၊ ရှေးကထိမ်းမှတ်၊   ညီနောင်နတ်အား၊   ရိုညွှတ် သောင်းသဲ၊ တက်စမြဲနှင့်၊ လှေပွဲများစွာ၊ မြစ်ဧရာဝယ်၊ ကြေညာသန်းကူး၊ ပြိုင်ကြမြူးသည်၊    ကျွန်းဦး ရှေ့မြောက် ယွန်းတည့်လေ….၊
ပွင့်လင်းစည်သည်၊ ရွှေပြည်ရွှေဝ၊   နန်းတည့် လေး….။   ။