ဆောင်းပါး

======

ကုမ္ပဏီများ စတော့အိတ်ချိန်းသို့ စာရင်းဝင်ခြင်းမပြုမီ

အားသာချက်၊ အားနည်းချက်များကို ကြိုတင်သိရှိနားလည်ခြင်း

=========================================================

 

ပြည့်ဖြိုးအောင်

(စီမံကိန်း၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် စက်မှုဝန်ကြီးဌာန)

 

 

အများနှင့်သက်ဆိုင်သည့် ကုမ္ပဏီများသည် ယင်းတို့ ထုတ်ဝေကမ်းလှမ်း ရောင်းချထားသည့် အစုရှယ်ယာ များအား စတော့အိတ်ချိန်းမှတစ်ဆင့် အများပြည်သူ အလွယ်တကူ အစုရှယ်ယာဈေးကွက်အတွင်း ပြန်လည် ရောင်းချခြင်းနှင့် ဝယ်ယူခြင်းများ ပြုလုပ်နိုင်စေရန် စတော့အိတ်ချိန်းသို့ စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီအဖြစ် ဝင်ရောက် ရာ၌ အားသာချက်၊ အားနည်းချက်များစွာ ရှိပါသည်။ အားသာချက်များကို သိရှိနားလည်ပြီး အားနည်းချက် များကို ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားနိုင်မှသာလျှင် ကုမ္ပဏီ၊ အစုရှယ်ယာရှင်များ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပြုလုပ်သည့် အများ ပြည်သူ အစရှိသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်အဖွဲ့အစည်းများစွာတို့ အတွက် အကျိုးရလဒ်ကောင်းများစွာကို ရရှိနိုင်စေမည် ဖြစ်ပါသည်။

အားသာချက်များ

(၁) များပြားသော ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများရှိနေခြင်း

ပုံမှန်အားဖြင့် ဥပဒေ၊ နည်းဥပဒေ၊ စည်းမျဉ်း၊ စည်းကမ်းများကို အခြေခံသည့် တရားဝင်ကြီးကြပ် ကွပ်ကဲမှုအောက်ရှိ အရင်းအနှီးဈေးကွက်အတွင်းတွင် စိတ်ချယုံကြည်စွာ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ကြသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်/ အဖွဲ့အစည်းများ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပြုလုပ် ကြသည့် ပြည်တွင်း/ ပြည်ပမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပြုလုပ်သည့် ပြည်တွင်း/ ပြည်ပ အဖွဲ့အစည်းများအစရှိသည့် များပြားသော ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ သူများရှိနေသည်ကို တွေ့မြင်သိရှိနိုင်ပါသည်။

ထို့အတူ အရင်းအနှီးဈေးကွက်နှင့်စပ်လျဉ်းသည့် ငွေချေးသက်သေခံလက်မှတ်ကုမ္ပဏီများ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ပြုလုပ်သည့် အဖွဲ့အစည်း/ ကုမ္ပဏီများ၊ ဘဏ်ကြီးများ အစရှိသည်တို့၏ စောင့်ကြည့်လေ့လာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ပြုလုပ်မည့် အခွင့်အလမ်းများကိုရယူရန် အလားအလာ ကောင်းများ ရှိနေသည့်အပြင် အရင်းအနှီးဈေးကွက်ကို သုတေသန ပြုလုပ်ကြသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်/ အဖွဲ့အစည်းများ၊ အစုရှယ်ယာဈေးကွက်ကို ဆန်းစစ်လေ့လာကြသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်/ အဖွဲ့အစည်းများ၊ နောင်တစ်ချိန်တွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ ဖြစ်လာကြမည့် တက္ကသိုလ် ကျောင်းသား ကျောင်းသူများလည်း ရှိနေတတ်ပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ရှိနေကြခြင်းမှာ အစုရှယ်ယာများကို အရောင်း အဝယ်ပြုလုပ်ရာ၌ ကူညီပံ့ပိုးပေးသည့် အထောက်အပံ့ ပစ္စည်းများကို အသုံးပြုရာတွင်လည်း သာတူညီမျှဖြစ်စေ သော စင်္ကြံတစ်ခုကို အသုံးပြုနိုင်ကြသည့်အတွက် အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်သူများ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ အများအပြား ယုံကြည်စိတ်ချစွာ ရှိနေကြခြင်း ဖြစ်သည်။

ရန်ကုန်စတော့အိတ်ချိန်း ဈေးကွက်အတွင်း ငွေချေးသက်သေခံလက်မှတ် ကုမ္ပဏီများမှတစ်ဆင့် အစုရှယ်ယာများကို ရောင်းချခြင်း၊ ဝယ်ယူခြင်းများ ပြုလုပ်နိုင်ရန်အတွက် လူပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ကုမ္ပဏီ (သို့မဟုတ်) အဖွဲ့အစည်းများက စာရင်းဖွင့်လှစ်ထားသော ငွေချေး သက်သေခံလက်မှတ်စာရင်း စုစုပေါင်း ၄၂၀၀၀ ကျော်မျှရှိသည်ဟု သိရှိရပါသည်။

(၂) ဈေးကွက်မှတစ်ဆင့် လွယ်ကူစွာ ဘဏ္ဍာငွေ မြှင့်တင် ဖြည့်တင်းနိုင်ခြင်း

အရင်းအနှီးဈေးကွက်သို့ စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီအဖြစ် ဝင်ရောက်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင်လည်း ကုမ္ပဏီ၏လုပ်ငန်း တိုးချဲ့လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်မှုများအတွက် ရေရှည်လိုအပ် သော ရင်းနှီးငွေပမာဏကို လွယ်ကူစွာ ချေးငွေရယူ၍ ဘဏ္ဍာ‌ငွေဖြည့်တင်းခြင်း နည်းလမ်းဖြင့်ဖြစ်စေ၊ အရင်း အနှီးဈေးကွက်အတွင်း အစုရှယ်ယာများ ထုတ်ဝေ ကမ်းလှမ်း၍ ဘဏ္ဍာငွေဖြည့်တင်းခြင်းဖြင့်ဖြစ်စေ နည်းလမ်းများစွာကို အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ကုမ္ပဏီတစ်ခုသည် ချေးငွေရယူ၍ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက် သည့် နည်းလမ်းများကိုသာ အသုံးပြုလေ့ရှိပါသည်။ အရင်းအနှီးဈေးကွက်ထဲရှိ အများနှင့်သက်ဆိုင်သည့် ကုမ္ပဏီများသည် ချေးငွေရယူခြင်း နည်းလမ်းများကို သာမက အစုရှယ်ယာ ထုတ်ဝေကမ်းလှမ်းခြင်း နည်းလမ်း များကိုလည်း အဆင်ပြေချောမွေ့စွာ လုပ်ဆောင်နိုင်သည့် အတွက် ရင်းနှီးငွေတိုးမြှင့်ဖြည့်တင်းမှု လုပ်ငန်းစဉ်များ တွင် ပို၍အားသာချက်များရှိသည်ကို တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။

အရင်းအနှီးဈေးကွက်အတွင်း၌ ရင်းနှီးငွေမြှင့်တင် ခြင်း (Raising Capital) ဆိုင်ရာ နည်းလမ်းများကို ဥပဒေနှင့်အညီ ဈေးကွက်မှတစ်ဆင့် လုပ်ဆောင်ရာတွင် ကြားခံပွဲစား၊ ကြားခံအဖွဲ့အစည်းများစွာတို့ကို ငှားရမ်း အသုံးပြုရန်လည်း မလိုအပ်ပါ။ ရန်ကုန်စတော့အိတ်ချိန်း စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီများ၏ ရင်းနှီးငွေတိုးမြှင့်ဖြည့်တင်းခြင်း ဆိုင်ရာဖြစ်စဉ်များကို လေ့လာကြည့်ရှုနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ဤအချက်သည်လည်း ကုမ္ပဏီအတွက် အားသာချက် တစ်ချက်ပင် ဖြစ်ပါသည်။

(၃) အဆင်ပြေချောမွေ့စေသော အစုရှယ်ယာလွှဲပြောင်းမှု

ကုမ္ပဏီမှ အများပြည်သူသို့ ထုတ်ဝေကမ်းလှမ်း ရောင်းချထားသည့် အစုရှယ်ယာများကို အရင်းအနှီး ဈေးကွက်အတွင်း၌ ကြားခံအဖွဲ့အစည်းများဖြစ်ကြသည့် ငွေချေးသက်သေခံလက်မှတ် ကုမ္ပဏီများမှတစ်ဆင့် အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် အလွယ်တကူလွှဲပြောင်းမှု ကို ပြုလုပ်နိုင်သည်။ အရင်းအနှီးဈေးကွက်ကို နှစ်ပိုင်း ခွဲကြည့်လျှင် အစုရှယ်ယာများကို ကြားခံအဖွဲ့အစည်းများမှ တစ်ဆင့် စတော့အိတ်ချိန်း၌ အ‌ရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်၍ စနစ်တကျလွှဲပြောင်းမှုများကို လွယ်ကူလျင်မြင်စွာ ပြုလုပ် နိုင်သည့်ဈေးကွက်ကို ဆင့်ပွားစျေးကွက်ဟု ခွဲခြားသိရှိ နိုင်ပါသည်။ ထိုကဲ့သို့သော အစုရှယ်ယာအရောင်းအဝယ်၊ အလွှဲအပြောင်းပြုလုပ်သည့် ဖြစ်စဉ်များသည် အစုရှယ်ယာ များကို ထုတ်ဝေကမ်းလှမ်းရောင်းချသည့် ကုမ္ပဏီနှင့် ဝယ်ယူခြင်း၊ ရောင်းချခြင်းများကို ပြုလုပ်ကြသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်၊ အဖွဲ့အစည်းများ တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ကြသည့် မူလဈေးကွက်ထက်ပို၍ အစုရှယ်ယာလွှဲပြောင်းမှု ပိုမို လွယ်ကူသည်ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ အစုရှယ်ယာရှင်များစွာ သည်လည်း ဈေးကွက်အတွင်း၌ ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးဖြင့် ရောင်းချနိုင်ရုံသာမက အစုရှယ်ယာလွှဲပြောင်းခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်များကို လွယ်ကူလျင်မြန်စွာ ပြုလုပ်နိုင်ပါသည်။

(၄) ကုမ္ပဏီအပေါ် ယုံကြည်စိတ်ချရမှုနှင့် နာမည်ကောင်း တန်ဖိုးကို တက်စေခြင်း

ယေဘုယျအားဖြင့် စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီတစ်ခုသည် မြန်မာနိုင်ငံကုမ္ပဏီများဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့် သက်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းနယ်ပယ်များရှိ တည်ဆဲဥပဒေများပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များကို လိုက်နာဆောင်ရွက်ကြရသည့်အပြင် ငွေချေးသက်သေခံလက်မှတ်များ လဲလှယ်ရောင်းဝယ်ရေး ဥပဒေနှင့် နည်းဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များကိုလည်း လိုက်နာ ရပါသည်။ စတော့အိတ်ချိန်း၏ စာရင်းဝင်စံသတ်မှတ်ချက် များကို ပြည့်မီစေရန် ဖြည့်ဆည်းဆောင်ရွက်ထားရှိပြီး ဖြစ်သည့်အပြင် ကော်မရှင်မှ လိုအပ်သလို ထုတ်ပြန်လေ့ ရှိသော အမိန့်ကြော်ငြာစာများ၊ ညွှန်ကြားချက်များ၊ လမ်း ညွှန်ချက်များနှင့်အညီ လိုက်နာဆောင်ရွက်ရသောကြောင့် ဈေးကွက်အတွင်းရှိ အစုရှယ်ယာ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ် သူများ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများအပါအဝင် အများပြည်သူတို့၏ ယုံကြည်စိတ်ချရမှုကို ပိုမိုရရှိစေပါသည်။

ထို့ပြင် ဒါရိုက်တာအဖွဲ့၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များ၊ စီမံ ခန့်ခွဲမှုအဖွဲ့၏ လုပ်ဆောင်မှုများအစရှိသည့် အချို့သော ဖြစ်စဉ်/ ဖြစ်ရပ်များနှင့် လုပ်ငန်းလုပ်ဆောင်မှုများကို အစု ရှယ်ယာရှင်များသို့ အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ သိရှိစေရန် လုပ်‌ဆောင်မှုပြုလုပ်သည့်အပြင် အများပြည်သူ ရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှုဆုံးဖြတ်ချက် ပြုလုပ်နိုင်စေရန်အလို့ငှာ စဉ်ဆက် မပြတ် ဖွင့်ဟကြေညာချက်များကို ပြုလုပ်ရခြင်းတို့ကြောင့် ဒါရိုက်တာအဖွဲ့၊ စီမံခန့်ခွဲမှုအဖွဲ့နှင့် အစုရှယ်ယာရှင်များ၊ ဝန်ထမ်းများ၊ အများပြည်သူတို့အကြား ပွင့်လင်းမြင်သာမှု ရှိသည့် လုပ်ငန်းလုပ်ဆောင်မှုကိုဖြစ်စေပြီး ကုမ္ပဏီ၏ နာမည်ကောင်း (Goodwill) သည် တဖြည်းဖြည်း တက်လာ စေပါသည်။

(၅) ကုမ္ပဏီ၏ ကော်ပိုရိတ်စီမံအုပ်ချုပ်မှုအလေ့အထများ တိုးတက်လာစေခြင်း

ကုမ္ပဏီများသည် အစုရှယ်ယာဈေးကွက်သို့ ဝင်ရောက်ရန် ပြင်ဆင်ရာတွင် စတော့အိတ်ချိန်း၏ စံသတ်မှတ်ချက်များနှင့် ပြည့်မီစေရန်အတွက် ပြင်ဆင် ကြရပြီး အချို့သော စံသတ်မှတ်ချက်များဖြစ်သည့် စည်းကမ်းလိုက်နာရေးအရာရှိ ခန့်အပ်ထားရှိရခြင်း၊ ကုမ္ပဏီ၏ စာရင်းထိန်းသိမ်းမှု/ စာရင်းစစ်ဆေးမှုများကို Myanmar Financial Reporting Standards (သို့မဟုတ်) International Financial Reporting Standards (MFRS/ IFRS) နှင့်အညီ ပြုစုထားရှိရခြင်း၊ ကုမ္ပဏီနှင့်စပ်လျဉ်းသည့် ကော်ပိုရိတ်သတင်းအချက်အလက်များကို အချိန်နှင့် တစ်ပြေးညီ ဖွင့်ဟကြေညာရခြင်း၊ ကော်ပိုရိတ်စီမံခန့်ခွဲမှု စနစ်များ ကောင်းမွန်စေရန် ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ လိုက်နာရမည့် လုပ်ငန်းစဉ်များ၊ အမြတ်ဝေစု ခွဲဝေခြင်းဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ် များ၊ အကျိုးစီးပွားပဋိပက္ခနှင့်စပ်လျဉ်းသည့် ဆောင်ရွက် ရမည့် လုပ်ငန်းစဉ်များ၊ အတွင်းသတင်းအချက်အလက် များကို အသုံးပြု၍ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ခြင်းကို ထိန်းချုပ် သည့် စည်းမျဉ်းများအစရှိသည်တို့ကိုချမှတ်၍ စနစ်တကျ လိုက်နာဆောင်ရွက်မှုများပြုလုပ်ရခြင်း၊ အစုရှယ်ယာ အနည်းစုသာ ပိုင်ဆိုင်ထားကြသည့် အစုရှယ်ယာရှင်များ ၏ အခွင့်အရေးများ နစ်နာဆုံးရှုံးမှု မရှိစေရေးတို့အတွက် ဆောင်ရွက်ပေးမည့် သီးခြားလွတ်လပ်သည့် ဒါရိုက်တာ များ ခန့်အပ်ထားရှိခြင်း၊ သီးခြားလွတ်လပ်သည့် စာရင်း စစ်ကော်မတီ၊ ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေ စီမံခန့်ခွဲသည့် ကော်မတီ အစရှိသည့် ကော်မတီများ စနစ်တကျဖွဲ့စည်းထားရှိခြင်း တို့ကို လိုက်နာဆောင်ရွက်ခြင်းတို့ကြောင့် ကုမ္ပဏီ၏ ကော်ပိုရိတ် စီမံအုပ်ချုပ်မှုစနစ်ကို တိုးတက်ကောင်းမွန် စေပါသည်။

(၆) အခွန်သက်သာခွင့်များကို ရရှိခြင်း

အချို့နိုင်ငံများတွင် အရင်းအနှီးဈေးကွက် ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်စေရန်နှင့် စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီများအတွက် အထောက်အပံ့ဖြစ်စေရန်အလို့ငှာ အခွန်နှုန်းထားများကို လျှော့ပေါ့ပေးလေ့ ရှိတတ်ကြပါသည်။ မိမိတို့နိုင်ငံတွင် လည်း နိုင်ငံတော်အစိုးရမှ ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ (၂၆) ရက်နေ့ရက်စွဲပါ အမိန့်ကြော်ငြာစာအမှတ် ၇၆/၂၀၁၇ ဖြင့် စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီများအား ဝင်ငွေခွန် ငါးရာခိုင်နှုန်း သက်သာခွင့်ကို ထုတ်ပြန်ခွင့်ပြုပေးထားပါသည်။ ထိုသက်သာခွင့်သည် ၂၀၁၇-၂၀၁၈ ဝင်ငွေနှစ်မှ စတင် အကျိုးသက်ရောက်စေခဲ့ပြီး ကုမ္ပဏီတစ်ခုသည် ရန်ကုန် စတော့အိတ်ချိန်းသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ရရှိပြီးနောက် နှစ်စဉ် အခွန်ထမ်းဆောင်ရာတွင် ဥပဒေအရ ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် သက်သာခွင့်များအား မနုတ်ပယ်မီ စုစုပေါင်းအသားတင် အမြတ်ဝင်ငွေပေါ်မှ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ဝင်ငွေခွန် ထမ်းဆောင်ခွင့်ကို ခွင့်ပြုထားခဲ့ပါသည်။ ထို့ပြင် စာရင်း ဝင်ရောက်ရန် ပြင်ဆင်နေသည့် ကုမ္ပဏီများအနေဖြင့် လည်း အဆင်ပြေချောမွေ့စေရေးအတွက် ယခင်ကာလ များတွင် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ဝင်ငွေခွန် ပေးဆောင်ရန် ပျက်ကွက်မှုများရှိခဲ့ပါက ရန်ကုန်စတော့ အိတ်ချိန်းသို့ စာရင်းဝင်သည့် ဘဏ္ဍာရေးနှစ်မတိုင်မီ ပြီးခဲ့သည့် ဘဏ္ဍာရေးနှစ် နှစ်နှစ်စာအတွက် ဝင်ငွေ အမှန်ကို ဖော်ထုတ်ပြသ၍ ကျသင့်သည့် ဝင်ငွေခွန် ပေးဆောင်ခွင့်နှင့် ဥပဒေအရ ဒဏ်ငွေပေးဆောင်စေခြင်း နှင့် တရားစွဲဆိုခြင်းတို့မှ ကင်းလွတ်ခွင့်တို့ကိုလည်း လျှော့ပေါ့ပေးထားပါသည်။

(၇) အရင်းအနှီးစျေးကွက်ဆိုင်ရာ အားသာချက်များ

အရင်းအနှီးဈေးကွက်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက် ပြီးနောက် ကုမ္ပဏီကို အထောက်အပံ့ဖြစ်စေနိုင်သည့် အရာများစွာကို ကောင်းမွန်အကျိုးရှိစွာ အသုံးချခြင်းဖြင့် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိသည့် ကုမ္ပဏီတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည် နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ယှဉ်ပြိုင်မှုစွမ်းရည်ကို တိုးတက်စေနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဈေးကွက်အတွင်း အရောင်း အဝယ်ပြုလုပ်ခြင်းတို့ကြောင့် ကုမ္ပဏီ၏ အစုရှယ်ယာ များကို နေ့စဉ်ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးများဖြင့် ဈေးနှုန်း မြင့်တက်ခြင်း၊ နိမ့်ကျခြင်းတို့နှင့်အတူ ကုမ္ပဏီ၏ ဈေးကွက်တန်ဖိုးကိုလည်း အလွယ်တကူသိရှိနိုင်သဖြင့် အားသာချက်များစွာကို ရရှိစေပါသည်။ စတော့အိတ်ချိန်း သို့ စာရင်းဝင်ခြင်းဖြင့် မိမိကုမ္ပဏီ၏ အစုရှယ်ယာရှင် များအတွက် အစုရှယ်ယာပိုင်ဆိုင်မှုနှင့်စပ်လျဉ်းသည့် မသေချာ၊ မရေရာမှုများကို လျော့ကျစေနိုင်ပါသည်။ အစုရှယ်ယာဈေးကွက်မှတစ်ဆင့် မိမိကုမ္ပဏီ၏ ထုတ်ကုန် များ၊ ကုန်ပစ္စည်းအမှတ်တံဆိပ်များ၊ ကုမ္ပဏီ၏ လုပ်ဆောင်မှုများ အစရှိသည်တို့နှင့် စပ်လျဉ်းသည့် သတင်းအချက်အလက်များကိုလည်း စားသုံးသူများထံ အလွယ်တကူ ပျံ့နှံ့ရောက်ရှိစေနိုင်ပါသည်။ ဥပမာ အားဖြင့် ရန်ကုန်စတော့အိတ်ချိန်းစာရင်းဝင် ကုမ္ပဏီ အချို့သည် ယခင်က သက်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းနယ်ပယ် အတွင်းမှလွဲ၍ အများပြည်သူ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မသိရှိခဲ့သော ကုမ္ပဏီများဖြစ်ခဲ့ကြသော်လည်း ယခုအခါ စာရင်းဝင်ရောက်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ပြည်တွင်း/ ပြည်ပမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ပြုလုပ်လိုကြသည့်၊ လုပ်ငန်းတွဲဖက် လုပ်ကိုင်လိုကြသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်၊ အဖွဲ့အစည်းတို့အကြား ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သိရှိသွားကြသည်ကို တွေ့မြင်သိရှိ နိုင်ပါသည်။ b စာမျက်နှာ ၂၄ မှ

အားနည်းချက်များ

(၁) အချိန်ကိုက် ဖွင့်ဟကြေညာမှုများပြုလုပ်ရခြင်း

စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်သည်နှင့်အညီ အများ ပြည်သူတို့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆုံးဖြတ်ချက်များကို အလွယ် တကူချမှတ်နိုင်စေရန် အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ ဖွင့်ဟ ကြေညာချက်များပြုလုပ်ရသည့်အတွက် ကုမ္ပဏီတစ်ခု ပုံမှန်လုပ်ဆောင်ရသည့် နေ့စဉ်လုပ်ဆောင်ရသည့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့်အတူ လုပ်ဆောင်ရခြင်းများ၊ တည်ဆဲဥပဒေများနှင့် ကိုက်ညီစေရန် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှု များကို ပြုလုပ်ရခြင်း၊ ထိုသို့ပြုလုပ်ရန် ကျွမ်းကျင်ဝန်ထမ်း များကို ငှားရမ်းခန့်ထားရခြင်း အစရှိသည်တို့အပြင် ကုမ္ပဏီ၏ စာရင်းစစ်ဆေးပြီးသော နှစ်ဝက်/ နှစ်စဉ် ဘဏ္ဍာရေးရှင်းတမ်းများကို ငွေချေးသက်သေခံလက်မှတ် လုပ်ငန်းကြီးကြပ်ရေးကော်မရှင် (Securities and Exchange Commission) သို့ အချိန်မှန် တင်ပြကြရပြီး စတော့အိတ်ချိန်းမှတစ်ဆင့် အစုရှယ်ယာရှင်များ၊ ရင်းနှီး မြှုပ်နှံသူများနှင့် အများပြည်သူသို့ အသိပေးအကြောင်း ကြား ထုတ်ပြန်မှုများကို လုပ်ဆောင်ရပါသည်။

ထိုသို့သော လုပ်ဆောင်မှုများသည် ကုမ္ပဏီငယ် များ၊ အလေ့အကျင့်နည်းသော ကုမ္ပဏီများအတွက် များစွာအခက်အခဲဖြစ်စေနိုင်ပြီး အချို့သောကုမ္ပဏီ များပင် အချိန်ကိုက်လုပ်ဆောင်နိုင်စေရေးအတွက် အပြင်းအထန် ကြိုးပမ်းအားထုတ် လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက် ရသည်ကို ရန်ကုန်စတော့အိတ်ချိန်း၏ စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီ များမှ ထုတ်ပြန်သည့် ဖွင့်ဟကြေညာချက်များကို တွေ့မြင်သိရှိနိုင်ပါသည်။

(၂) ဈေးကွက်ဖိအားများနှင့် စည်းမျဉ်း/ စည်းကမ်းများကို လိုက်နာရခြင်း

မြန်မာနိုင်ငံ၏ အစုရှယ်ယာစျေးကွက်သည် ငွေချေးသက်သေခံလက်မှတ် လုပ်ငန်းကြီးကြပ်ရေး ကော်မရှင်က တိုက်ရိုက်ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲသည့်အပြင် စတော့အိတ်ချိန်း၊ ငွေချေးသက်သေခံ လက်မှတ်ကုမ္ပဏီ တို့နှင့် ညှိနှိုင်းလုပ်ဆောင်ရသဖြင့် လိုက်နာရသည့် အမိန့်ကြော်ငြာစာများနှင့် ညွှန်ကြားချက်များ၊ လုပ်ဆောင်ရသည့် လမ်းညွှန်ချက်များ၊ လုပ်ငန်းစဉ်များ သည်လည်း ပိုမိုများပြားနိုင်သည်ကို ကုမ္ပဏီများ အနေဖြင့် ကြိုတင်၍ ထည့်သွင်းစဉ်းစားထားရမည် ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် တစ်ခါတစ်ရံတွင် ကုမ္ပဏီ၏ ကာလရှည် တိုးတက်မှုနှုန်းထက် ကာလတိုအကျိုးအမြတ်ရရှိစေရေး ကို ပိုမိုဦးစားပေးသည့် အချို့သော အစုရှယ်ယာရှင်များ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ၏ ဖိအားများကြောင့် ကာလတို ရလဒ်ကောင်းများရရှိစေရေး ကြိုးစားရုန်းကန်ကြရသော အခြေအနေများနှင့်လည်း ရင်ဆိုင်တွေ့ကြုံရတတ်ပါသည်။

(၃) သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းချက်များကို လိုက်နာဖြည့်ဆည်းရန် ပြင်ဆင်ရသည့်အတွက် ကုန်ကျစရိတ် ပိုမိုစေခြင်း

စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီတစ်ခုအဖြစ် ဝင်ရောက်ရန် ပြင်ဆင် ရာ၌ လိုအပ်သည့် စံသတ်မှတ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်း ရာတွင် ပြင်ဆင်မှုဆိုင်ရာ ကုန်ကျစရိတ်များမှာ ငွေချေး သက်သေခံလက်မှတ်ကုမ္ပဏီ၊ စာရင်းစစ်အဖွဲ့အစည်း၊ ဥပဒေအကျိုးဆောင်အဖွဲ့အစည်း၊ အကြံပေးအဖွဲ့အစည်း အစရှိသော စျေးကွက်နှင့်စပ်လျဉ်းသည့် အကြံပေး အဖွဲ့အစည်းများအား ငှားရမ်းရာ၌ ကုန်ကျသော ကုန်ကျ စရိတ်များ၊ စတော့အိတ်ချိန်းသို့ ပေးဆောင်ရသည့် ဝန်ဆောင်ခများ၊ စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီတစ်ခုနှင့် လိုက်လျော ညီထွေစွာ စီမံလုပ်ဆောင်ကြရသည့် ကုန်ကျစရိတ်များ ကိုလည်း ကုမ္ပဏီတစ်ခုအနေဖြင့် ထည့်သွင်းစဉ်းစားထား ကြရန် လိုအပ်ပေသည်။

အထက်ပါကုန်ကျစရိတ်များသည် ကုမ္ပဏီငယ်များ အတွက် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။ ယေဘုယျ အားဖြင့် ကုန်ကျစရိတ်များကို အပိုင်း နှစ်ပိုင်း ခွဲခြားနိုင်ပြီး (က) စတော့အိတ်ချိန်းသို့ မဝင်ရောက်မီ ကုန်ကျသော စရိတ်များနှင့် (ခ) စ‌တော့အိတ်ချိန်းသို့ ဝင်ရောက်ပြီး နောက် ကုန်ကျသောစရိတ်များဟူ၍ ဖြစ်ပါသည်။ သို့ရာတွင် သေသေချာချာ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါက စတော့အိတ်ချိန်းသို့ ဝင်ရောက်ပြီးနောက် ကုန်ကျစရိတ်သည် လွန်စွာနည်းပါး သွားသည်ကို ရန်ကုန်စတော့အိတ်ချိန်း စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီ များ၏ အခြေအနေများကို လေ့လာဖတ်ရှု၍ သိရှိနားလည် နိုင်ပါသည်။

ဥပမာအားဖြင့်ဆိုရလျှင် ရန်ကုန်စတော့အိတ်ချိန်း စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီများဖြစ်သည့် First Myanmar Investment Public Co., Ltd. (FMI) စာရင်းဝင်ရောက်စဉ်က ခန့်မှန်းပြင်ဆင်ကုန်ကျစရိတ် ကျပ်သန်း ၁၁၈၀၊ Myanmar Thilawa SEZ Holdings Public Co., Ltd. (MTSH) စာရင်းဝင်ရောက်စဉ်က ခန့်မှန်းကုန်ကျစရိတ် ကျပ်သန်း ၃၁၀၊ Myanmar Citizens Bank Ltd. (MCB) စာရင်းဝင်ရောက်စဉ်က ခန့်မှန်းကုန်ကျစရိတ် ကျပ် ၁၁၉ သန်း၊ First Private Bank Ltd. (FPB) စာရင်းဝင်ရောက်စဉ်က ခန့်မှန်းကုန်ကျစရိတ် ကျပ် ၅၂ သန်း၊ TMH Telecom Public Co., Ltd. (TMH) စာရင်းဝင်ရောက်စဉ်က ခန့်မှန်း ကုန်ကျစရိတ် ကျပ် ၃၈၄ သန်းနှင့် Ever Flow River Group Public Co., Ltd. (EFR) စာရင်းဝင်ရောက်စဉ်က ခန့်မှန်းကုန်ကျစရိတ် ကျပ်သန်း ၃၄၀ အသီးသီးကုန်ကျ ခဲ့သည်ကို တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။

(၄) ပြိုင်ဘက်ကုမ္ပဏီများမှ သတင်းအချက်အလက်များကို အလွယ်တကူသိရှိနိုင်ခြင်း

စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်သည်နှင့်အညီ လုပ်ငန်း လုပ်ဆောင်မှုများကို ဒါရိုက်တာအဖွဲ့အစည်းအဝေး၌ တင်ပြဆွေးနွေးရခြင်း၊ နှစ်ပတ်လည် အထွေထွေ အစည်းအဝေး၌ တင်ပြဆွေးနွေး ဆုံးဖြတ်အတည်ပြုရ ခြင်း၊ အစုရှယ်ယာရှင်များ၏ စုံစမ်းမေးမြန်းချက်များကို ရှင်းလင်းဖြေကြားပေးရခြင်းနှင့် ဆွေးနွေးဆုံးဖြတ်ချက် များကို ဖွင့်ဟကြေညာချက်များ ပြုလုပ်ရခြင်းအစရှိသည့် လုပ်ဆောင်မှုများကို အစဉ်အမြဲပြုလုပ်သွားရမည် ကိုလည်း ကြိုတင်မှန်းဆထားရန် လိုအပ်ပါသည်။ ထို့ပြင် ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင်များ ရွေးချယ်ခန့်အပ်ခြင်း/ နုတ်ထွက် ခြင်းများကိုလည်း အစုရှယ်ယာရှင်များ မဲပေးသည့်စနစ် ကို အသုံးပြု၍ ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ လုပ်ဆောင်ကြရပါ သည်။ ထိုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်မှုများအပါအဝင် ကုမ္ပဏီ၏ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်များကို အခြားပြိုင်ဘက်ကုမ္ပဏီများက အလွယ်တကူ သိရှိ နားလည် ရယူသွားစေနိုင်ပါသည်။

နိဂုံးချုပ်အနေဖြင့်ဆိုရသော် စ‌တော့အိတ်ချိန်းသို့ စာရင်းဝင်ကုမ္ပဏီအဖြစ် မဝင်ရောက်မီ အားသာချက် များကို သိရှိနားလည်ထားခြင်းအားဖြင့် အကျိုးရှိရှိ အသုံးချနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး အားနည်းချက်များကိုလည်း ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ အားနည်းချက် များဟုဆိုသော်လည်း ပြင်ဆင်ထားပါက အချို့သော အချက်များသည် ကုမ္ပဏီအား လုပ်ငန်းဆောင်ရွက် ရာတွင် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိစွာ ရေရှည်ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်း ရှိပြီး ကောင်းကျိုးကို ဖြစ်ထွန်းစေနိုင်သည်ကို သဘော ပေါက် နားလည်နိုင်ပါသည်။

အထက်ဖော်ပြပါအချက်များအပြင် အခြားသော အားသာချက်၊ အားနည်းချက်များစွာ ရှိနိုင်ပါသေးသည်။ ထို့ပြင် အစုရှယ်ယာဈေးကွက်ကို ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲသည့် ကော်မရှင်၏ ရှုထောင့်၊ စတော့အိတ်ချိန်း၏ ရှုထောင့်၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ၏ ရှုထောင့် အစရှိသည့် မတူညီသည့် ရှုထောင့်များစွာ ရှိနိုင်သည်ကိုလည်း သတိပြုစေလိုပါ သည်။ အနာဂတ်ကာလတွင် စတော့အိတ်ချိန်းသို့ စာရင်းဝင်ရောက်ရန် ပြင်ဆင်လျက်ရှိသည့် ကုမ္ပဏီများ အနေဖြင့် နှိုင်းယှဉ်သုံးသပ်လေ့လာ၍ ကြိုတင်ပြင်ဆင် နိုင်ရန်အလို့ငှာ မျှဝေတင်ပြအပ်ပါသည်။

 

ရည်ညွှန်း - www.dica.gov.mm၊

www.secm.gov.mm၊

www.ysx-mm.com၊

www.youtube.com၊

www.investopedia.com၊

www.wikipedia.org၊

finance.yahoo.com၊