မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ နတ်ဗြဟ္မာ ပရိသတ်အပေါင်းတို့အား အဘိဓမ္မာတရားတော်ကို ဝါတွင်း သုံးလပတ်လုံး ဟောကြားတော်မူပြီးနောက် သီတင်းကျွတ် လပြည့်နေ့တွင် ပြီးဆုံး၍ နတ်ပြည်မှသည် လူတို့နေရာ သင်္ကဿနဂိုရ်ပြည်သို့ ပြန်လည်သက်ဆင်း ကြွရောက်တော် မူခဲ့သည်။ ထို့ပြင် စန္ဒကူးတော၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာအား အဘိဓမ္မာတရားတော်ကို အကျဉ်းနည်းဖြင့် ဟောကြားပြီးဆုံး သည့်နေ့သည်လည်း သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့ ဖြစ်သကဲ့သို့ အရှင်သာရိပုတ္တရာက တပည့်ငါးရာတို့အား မကျဉ်းမကျယ် အလယ်အလတ်နည်းဖြင့် အဘိဓမ္မာတရား သင်ကြားပို့ချမှု ပြီးဆုံးသည့်နေ့ရက်မှာလည်း သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့ပင် ဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်သည့်အတွက် သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့ကို အဘိဓမ္မာအခါတော်နေ့အဖြစ် အစဉ်အဆက် ကျင်းပခဲ့ကြ သည်။
ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်တို့ကို သုတ်၊ ဝိနည်း၊ အဘိဓမ္မာဟူ၍ ပိဋကသုံးပုံတွင် ပေါင်းစုသတ်မှတ်ထားရာ အဘိဓမ္မာသည် နောက်ဆုံးပိဋကဖြစ်သည်။ အဘိဓမ္မာပိဋက ပါဠိတော်တွင် ဓမ္မသင်္ဂဏီ၊ ဝိဘင်း၊ ဓာတုကထာ၊ ပုဂ္ဂလပညတ်၊ ကထာဝတ္ထု၊ ယမိုက်၊ ပဋ္ဌာန်းဟူ၍ ကျမ်းခုနစ်ကျမ်းပါဝင်သည်။ အဘိဓမ္မာတရားတော်သည် ပါဠိတော်၏ နက်နဲခြင်း၊ သဘော အဓိပ္ပာယ်အားဖြင့် နက်နဲခြင်း၊ ဟောကြားပုံအစီအစဉ်အားဖြင့် နက်နဲခြင်း၊ မှန်ကန်စွာသိရှိနားလည်နိုင်မှုအားဖြင့် နက်နဲခြင်း ဟူသော ဂမ္ဘီရလေးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသည့် တရားတော်လည်း ဖြစ်သည်။
မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သည့် သုတ္တန်ဒေသနာ၊ ဝိနည်းဒေသနာတော်တို့သည် ဒါန၊ သီလတို့၏ အကြောင်းအကျိုး တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ရှေးရှေးသောဘဝတို့၌ ဖြစ်ခဲ့ဖူးသည့် အနိမ့်အမြင့် ဆင်းရဲချမ်းသာတို့ကိုလည်းကောင်း ပြဆိုခြင်းမျှ ကိုသာ ဟောတော်မူခြင်းဖြစ်သည်။ အဘိဓမ္မာဒေသနာတော် တွင်မူ ခန္ဓာ၊ အာယတန၊ ဓာတ်၊ သစ္စာ၊ ဣန္ဒြေ၊ အာရုံ၊ အာရမ္မဏိက၊ ရုပ်၊ နာမ်တရားတို့ကို ခွဲခြားစိတ်ဖြာစီစဉ်၍ ဟောတော်မူခြင်း ဖြစ်သည်။ အဘိဓမ္မာတရားတော်သည် လောကသုံးပါးနှင့် နိဗ္ဗာန် အကြောင်းအရာတို့ကို ပရမတ္ထတရားလေးပါးအဖြစ် ခွဲခြမ်း စိတ်ဖြာကာ သဘာဝတရားများကို ဖြစ်စဉ်အတိုင်း အကြွင်းမရှိ ပြည့်စုံစွာ ဟောကြားတော်မူခဲ့သော ပရမတ္ထဒေသနာတော် ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့သာသနာပြုဆရာတော်ကြီး အရှင်သေဋ္ဌိလက အဘိဓမ္မာတရားတော်သည် စိတ်အကြောင်းအရာပညာ၊ သူတော် ကောင်းကျင့်စဉ်ပညာ၊ ကြောင်းကျိုးမြင်ပညာဟူသော ပညာ သုံးရပ်ပါဝင်သဖြင့် ရိုးရိုးစိတ်ပညာ (Psychology)၊ ရိုးရိုးကျင့်စဉ် ပညာ (Ethics)၊ ရိုးရိုးကြောင်းကျိုးမြင်ပညာ (ဒဿနိကဗေဒ) (Philosophy) တို့ထက် သာလွန်ပေသည်ဟူ၍ ဆိုမိန့်ခဲ့သည်။
အဘိဓမ္မာတရားတော်တို့ ရွတ်ဖတ်ပူဇော်ခြင်း၊ သင်ကြား နာယူခြင်းအားဖြင့် နာမရူပရိစ္ဆေဒဉာဏ် ရင့်သန်စေနိုင်သည်။ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ရောက်ရန် လမ်းကြောင်းအထောက်အပံ့ကောင်း ကို ရစေနိုင်သည်။ ဘေးဥပဒ်အန္တရာယ် ကင်းဝေးစေနိုင်သည်။ ကျက်သရေမင်္ဂလာအဖြာဖြာနှင့် ပြည့်စုံစေနိုင်သည့် အကျိုးထူး တရားများကို ရရှိစေနိုင်ပါကြောင်း သီတင်းကျွတ်လပြည့် အဘိဓမ္မာအခါတော်နေ့တွင် နိဗ္ဗာန်အကျိုးကိုမျှော်၍ နှိုးဆော် ရေးသားလိုက်ရပါကြောင်း။ ။
