တက္ကသိုလ်မြတ်သူ
 

၁၉၆၂ ခုနှစ်   မေလ၊  ဇွန်လများက   ကျွန်တော်ခေါင်းဆောင်သည့်   စာရေး ဆရာအဖွဲ့က ‘ဝ’နယ်မြောက်ပိုင်း မိုင်းမော ကို အခြေပြု၍ ‘ဝ’ဒေသ၊ ‘ဝ’တိုင်းရင်းသား ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုများကို   လေ့လာရန် သွားရောက်ခဲ့ပါသည်။    အသွားခရီး မန္တလေး၊ လားရှိုး၊ သိန္နီ၊ ကွမ်းလုံသို့ ဦးစွာ သွားရသည်။ 
ခရီးစဉ်အကြောင်း အကျယ်မတင်ပြ လိုပါ။ ကွမ်းလုံသို့ ရောက်ရှိလေ့လာစဉ် ကွမ်းလုံမြို့လယ်ကောင်၌ အလွန်ကြီးမား သော ဂိုဒေါင်ကြီးတစ်လုံး တွေ့ခဲ့ပါသည်။ ဂိုဒေါင်ထဲတွင် ဆာလာအိတ်ကြီးများဖြင့် ထည့်ထားသော ဘိန်းများကို ဂိုဒေါင်ပြည့် မျှ တွေ့ရပါသည်။    ထိုစဉ်က    နယ်ချဲ့ အင်္ဂလိပ်အမွေဆိုးအဖြစ် ကျန်ရစ်သော ဘိန်းစိုက်ပျိုးခြင်းကို ချက်ချင်းရပ်ဆိုင်း ပစ်လျှင် နယ်စပ်တစ်လျှောက် တိုင်းရင်း သားများ   ပိုမိုဆင်းရဲကုန်ကြမည်ဖြစ်၍ ဘိန်းစိုက်ပျိုးခြင်း၊        ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ သိုလှောင်ရောင်းချခြင်းတို့ကို    အခြေ အနေအရ နေရာဒေသ ကန့်သတ်ခွင့်ပြု ထားရချိန် ဖြစ်ပါသည်။ 
ဘိန်းလုပ်ငန်း တွင်ကျယ်လျက်ရှိ
ကွမ်းလုံ  ဈေးအတွင်း၊   ဈေးအပြင် လမ်းများပေါ်တွင် ထင်းရှူးသေတ္တာခွံပေါ် တွင်    ချိန်ခွင်ငယ်တစ်စုံတင်ထားကာ လာရောင်းသမျှဘိန်းများဝယ်သော ဆိုင်ခုံ လေးများ တွေ့ရသည်။  ‘ဝ’နယ်တစ်ခွင် လုံးအပါအဝင် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ အရှေ့ပိုင်း (ရွှေတြိဂံဒေသ)    တစ်ခုလုံး ဘိန်းလုပ်ငန်း တွင်ကျယ်လျက်ရှိပါသည်။
ကွမ်းလုံမြို့လယ် ဂိုဒေါင်ကြီးအပြည့် ဘိန်းများပိုင်ဆိုင်သူမှာ ကိုးကန့်စော်ဘွား ၏ ဦးလေးဆိုသူဖြစ်ပါသည်။ ကိုးကန့် စော်ဘွား၏သား ဂျင်မီယန်း၊ သမီးကြီး အောလစ်ပ်ယန်းတို့သည်လည်း   ဘိန်း လုပ်ငန်းဖြင့်       ဝင်ငွေကောင်းနေကြပါ သည်။  ဂျင်မီယန်း ပုန်ကန်သောင်းကျန်း ပြီး     ပြည်ပြေးဖြစ်သွားသောသတင်း၊ နောက်လက်နက်ချပြီး ပြည်ပမှ ပြန်လာ သောသတင်းများကို    ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံပိုင်သတင်းစာများတွင် ထည့်ခဲ့ရပါ သည်။  အစ်မဖြစ်သူ  အောလစ်ပ်ယန်း သည် ရန်ကုန်ဆင်းပြီး ပွေလိုက်ရှုပ်လိုက် ပါသေးသည်။ နောက်ကိုးကန့်သို့ပြန်ပြီး      ဘိန်းဘုရင်မဘွဲ့ခံသည့်        သတင်းများ ကြားရပါသည်။    ကိုးကန့်မှ    ဒေသ ခေါင်းဆောင်၊    စစ်ရေး၊    နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များသည်   ယခုမှ   ဘိန်း စသည့်        မူးယစ်ဆေးဝါးလုပ်ငန်း လုပ်ကြသည်မဟုတ် ဘိုးစဉ်ဘောင်ဆက် လုပ်လာကြသော “ဘိန်း(မူးယစ်ဆေး)မျိုးဆက်” များ ဖြစ်ကြသည်။
အင်္ဂလိပ်နှင့်  ဥရောပနယ်ချဲ့နိုင်ငံများ ဖြစ်သည့် စပိန်၊ ပေါ်တူဂီ၊ ဒတ်ချ်၊ ပြင်သစ် စသည်တို့ကလည်း   ၎င်းတို့    မင်းမူနိုင် သော ကိုလိုနီနိုင်ငံများတွင်  ဘိန်းစိုက်၊ ဘိန်းကုန်ကူး အပွကြံကြရင်း ဒေသခံများ ကို ပျက်စီးစေခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က တရုတ် နိုင်ငံကို အင်္ဂလိပ်တို့ နယ်ချဲ့သိမ်းယူရန် မလွယ်ကူသေးသဖြင့်    ရွှေတြိဂံဒေသ၊ ရွှေလခြမ်းဒေသမှ   ဘိန်းများကို   တရုတ် ပြည်တွင်းသို့ ဒလဟောတင်ပို့ကာ တရုတ် ဘိန်းစား   စီမံကိန်းချခဲ့သည်။   တရုတ် ဘုရင်ဧကရာဇ်တို့က  ရိပ်မိပြီး အင်္ဂလိပ် တို့နှင့် ဘိန်းစစ်ပွဲ နှစ်ကြိမ် ဖြစ်ခဲ့သည်။ အင်္ဂလိပ်တို့၏ လက်နက်အသစ်အဆန်း များကြောင့် တရုတ်တို့စစ်ရှုံးကာ တရုတ် ပြည်တွင်းမှာပင် ဘိန်းစိုက်ပျိုးခွင့်ပြုခဲ့ရ သည်။ ဟောင်ကောင်ကို နှစ် ၁၀၀ ကြာမျှ အင်္ဂလိပ်တို့ကို အငှားစာချုပ်ဖြင့် လွှဲအပ် ခဲ့ရသည်။
တစ်ချိန်က    အင်္ဂလိပ်တို့    စခဲ့ပြီး အမေရိကန်၊   ဂျာမနီတို့လက်ချက်ဖြင့် ဘိန်းဖြူနှင့်တကွ  နောက်ပိုင်း  စိတ်ကြွ ရူးသွပ်ဆေးပြား ရာမ(ခေါ်) ရာဘ ဆေးပြား များနှင့်အတူ သရုပ်ပျက်ယဉ်ကျေးမှုများ ဖြင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများစွာမှ လူငယ်လူရွယ်၊ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများကို ဖြားယောင်း ဖျက်ဆီး၊           အညွန့်ချိုးသည်မှာ အမေရိကန်နယ်ချဲ့တို့       ဖြစ်ကြသည်။ လွတ်လပ်ရေးရလာပြီးနောက်    မြန်မာ အစိုးရအဆက်ဆက်နှင့်   တပ်မတော်၊ ရဲတပ်ဖွဲ့တို့က ဘိန်းပပျောက်ရေးကို အစွမ်း ကုန်ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း နယ်စပ်တိုင်း တွင်    သောင်းကျန်းနေသည့်    တောခို ပုန်ကန်အဖွဲ့များကြောင့်  စိတ်သွားတိုင်း ကိုယ်မပါနိုင်ခဲ့ပေ။ 
သို့တိုင် ဘိန်းခင်းများစွာကို ဖျက်ဆီး၊ ဘိန်း၊ ဘိန်းဖြူ၊ ဆေးခြောက်၊ စိတ်ကြွ ရူးသွပ်ဆေးစသည့် မူးယစ်ထုံထိုင်းဆေး ဖြစ်သော       မူးယစ်ဆေးပြားများကို ဖမ်းဆီးသိမ်းယူ၊   အများရှေ့၌    မီးရှို့ ဖျက်ဆီးခဲ့သည်မှာလည်း အကြိမ်ကြိမ်၊ ကမ္ဘာက     မမြင်ချင်အဆုံးဖြစ်သည်။ အရက်၊ စီးကရက်၊ မူးယစ်ဆေးဝါး၊ သရုပ် ပျက်ယဉ်ကျေးမှုတို့နှင့်         ဆက်စပ် ပတ်သက်မိသော    လူငယ်၊  လူလတ်၊ လူကြီးတို့သည် မိမိနိုင်ငံ၊ မိမိလူမျိုး၊ မိမိ ကိုးကွယ်ရာဘာသာ၊    မိမိအမျိုးသား ယဉ်ကျေးမှုမှအစ    တိုင်းချစ်ပြည်ချစ် စိတ်ဓာတ်၊ မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်၊ အမျိုးသား ရေး ဇာတိသွေးဇာတိမာန်တို့ပါ ခန်းခြောက် သွားတတ်သည်ကို          တွေ့နေရပေ သည်။
တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ဘိန်းစိုက်ပျိုးမှု များစွာလျော့ကျ
လက်နက်ကိုင်   တိုက်ခိုက်နေသော ဥပဒေပြင်ပမှအဖွဲ့များ  တိုးတက်များပြား လာသဖြင့် နယ်မြေဒေသတိုင်း၌ မူးယစ် ဆေးဝါးနှိမ်နင်းရေးအဖွဲ့များ    ထင်တိုင်း မပေါက် မသွားရောက်နိုင်သော်လည်း မူးယစ်ဆေးဝါးနှိမ်နင်းရေးကို တပ်မတော် က   များစွာ  ကူညီနှိမ်နင်းပေးခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သည့်   နှစ်ပေါင်း ၂၀ ကျော်က သတင်းတစ်ပုဒ်တွင်    မူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်ရာ၌ တပ်မတော်မှ အရာရှိ၊ အရာခံ၊ အကြပ်၊   တပ်သား  ၉၀၀ ခန့် အသက်ခန္ဓာပေးလှူခဲ့ရကြောင်း ဖော်ပြ ထားသည်ကို ဖတ်မိမှတ်မိနေပါသည်။ အမေရိကန်တို့ကိုယ်တိုင်   မြန်မာနိုင်ငံ အစိုးရက ဘိန်းခင်းများ ဖျက်ဆီးပစ်နေသည် ကို သိကြသည်။ သူတို့ကိုယ်တိုင် ကွင်းဆင်း တိုင်းတာကြရာ၌ တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ဘိန်းစိုက်ပျိုးမှု များစွာလျော့ကျကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြဖူးသည်။
ခွန်ဆာသည်   ရှမ်းပြည်နယ်တွင် မူးယစ်ဆေးဝါးလုပ်ငန်းကို   လက်နက် ကိုင်တပ်ဖွဲ့များဖွဲ့ပြီး       လုပ်ကိုင်ရာမှ ဘိန်းဘုရင်ဘွဲ့  ခံနိုင်ခဲ့သည်။     သူသည် တရုတ်ဖြူတို့နှင့်အတူ       ထိုင်ဝမ်သို့ လိုက်သွားကာ    ဘိန်းဖြူချက်နည်း၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများသို့ မူးယစ်ဆေးဝါးတင်ပို့ ရမည့်လမ်းကြောင်း အဆက်အသွယ်များ ရလာခဲ့သည်။   ထိုင်း၊  မြန်မာနယ်စပ်ရှိ  ဟိုမိန်းစခန်းတွင် ခွန်ဆာ၏  MTA  ဘိန်း အဖွဲ့အခြေချခဲ့သည်။  ထိုစခန်းသို့  အမေ ရိကန်မှ    အမတ်များ၊    သံတမန်များ၊ သတင်းစာဆရာများ  ဝင်/ထွက်သွားလာ ကာ ခွန်ဆာကို ရှမ်းသမ္မတနိုင်ငံ သမ္မတ ခံယူပြီး ရှမ်းပြည်နယ်ကို ပြည်ထောင်စုမှ ခွဲထွက်ကြောင်း ကြေညာရန် စီအိုင်အေ က သွေးဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။ ခွန်ဆာ၏ သမ္မတအစိုးရကိုယ်စားလှယ် (သံရုံး) ကို ဝါရှင်တန်ဒီစီ၌ ဖွင့်လှစ်စေခဲ့သည်။ မြန်မာ့ တပ်မတော်(လေ)က လာရောက်ဗုံးကြဲ ခြင်းလုပ်လျှင် ထိုလေယာဉ်ကို ပစ်ချရန် လေယာဉ်ပစ်အမြောက်  AA GUN  ကို ခွန်ဆာ၏စခန်းတွင်  အမေရိကန်တို့က တပ်ဆင်ပေးထားသည်။
နောက်ပိုင်း အမေရိကန်တို့က ခွန်ဆာ ၏ ဟိုမိန်းစခန်းတွင် မြန်မာ့တပ်မတော် ထိုးစစ်ကို ကာကွယ်ရန် အကြောင်းပြ ချက်ဖြင့် ခရုဇ်ဒုံးကျည်လက်နက် တပ်ဆင် ရန်   ခွန်ဆာကို   သိမ်းသွင်းလာသည်။ ဤတွင် ခွန်ဆာသည် အမေရိကန်တို့၏ မသမာသောလုပ်ရပ်  (ထိုခရုဇ်ဒုံးကျည် ဖြင့်)  တရုတ်ကိုပစ်၊   ရန်ကုန်၊   မန္တလေး တို့သို့ ပစ်ခတ်လျှင် မိမိ၏ပြစ်မှု အလွန် ကြီးသွားတော့မည်ဟု တွေးမိကာ ၁၉၉၆ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၆ ရက်နေ့တွင် MTA    တပ်တစ်ခုလုံးနှင့်          မိမိကိုယ်တိုင် လက်နက်ချခဲ့တော့သည်။ 
မြန်မာအစိုးရက
 ငြင်းဆန်ပယ်ချခဲ့
အခြားအဖွဲ့များကဲ့သို့ ငြိမ်းချမ်းရေး အခွင့်အရေးမတောင်းခဲ့ဘဲ       လုံးဝ လက်နက်ချပြီး အေးအေးဆေးဆေးနေခဲ့ ရင်း  ကျန်းမာရေးချို့တဲ့ကာ  ကွယ်လွန် သွားခဲ့သည်။ ခွန်ဆာအလင်းဝင်သည်ကို အမေရိကန်တို့ဒေါပွကာ     ခွန်ဆာကို ကမ္ဘာ့မူးယစ်ရာဇာအဖြစ် အမေရိကန်ကို လွှဲအပ်ရန် မြန်မာအစိုးရကို တောင်းဆို သည်။      မြန်မာအစိုးရ (နယက)က ငြင်းဆန်ပယ်ချခဲ့သည်။    မြန်မာတို့၏ တရားစီရင်ခွင့်ကို   အမေရိကန်တို့လက် ထိုးမအပ်ခဲ့ပေ။
တပ်မတော်အစိုးရက မူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်ရေးကို    ၂၀၀၀  ပြည့်နှစ်မှ ၂၀၁၅ ခုနှစ်အထိ    ၁၅ နှစ် စီမံကိန်းချမှတ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဖမ်းမိသော မူးယစ် ဆေးဝါးမျိုးစုံကို သံတမန်များ၊ နိုင်ငံခြား သတင်းထောက်များရှေ့မှာပင် အကြိမ် ကြိမ်    မီးရှို့ဖျက်ဆီးသည်ကို   မြန်မာ သတင်းပရိသတ်တို့ ဒိဋ္ဌဓမ္မ မြင်တွေ့ခဲ့ကြ သည်။ ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် ရှမ်းပြည်နယ် အရှေ့မြောက်ပိုင်းရှိ   မိုင်းလားဒေသ (ဦးစိုင်းလင်း ခေါင်းဆောင်သော  ရှမ်း-အာခါငြိမ်းချမ်းရေးအဖွဲ့)က မိမိတို့ မိုင်းလား ဒေသကို ပထမဆုံးသော  ဘိန်းကင်း    (မူးယစ်ဆေးဝါး   လုံးဝပပျောက်သော)ဒေသအဖြစ် ကမ္ဘာသိကြေညာခဲ့သည်။ 
နယက        အတွင်းရေးမှူး(၁)တက်ရောက်ကာ       မိုင်းလားမူးယစ် ဆေးဝါးပပျောက်မှုအထိမ်းအမှတ် ပြခန်း ဖွင့်ပေးခဲ့သည်။     ထိုအခမ်းအနားသို့ ကျွန်တော် တက်ရောက်လေ့လာခွင့်ရခဲ့ သည်။ ‘ဝ’ဒေသက ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် မူးယစ်ဆေးဝါး(ဘိန်း) လုံးဝပပျောက်ရန် ကြိုးပမ်းနေခဲ့သည်။      ထိုအချိန်အထိ ထိုဒေသများတွင် နိုင်ငံတော်နှင့်အတူ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်း၊      မူးယစ်ဆေးဝါး ပပျောက်ရေးလုပ်ငန်း၊  ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး လုပ်ငန်းများ       လုပ်နေခဲ့ကြသည်။ အမျိုးသားညီလာခံသို့   မိုင်းလားအဖွဲ့၊ ‘ဝ’အဖွဲ့၊   ကချင်အဖွဲ့၊   ပလောင်အဖွဲ့၊ ကယားအဖွဲ့    စသည့်တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်    (ငြိမ်းချမ်းရေးရယူပြီး သော)အဖွဲ့များ တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။  
နိုင်ငံတော်က  ဒီမိုကရေစီတံခါးဖွင့်ပေး
၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်တွင် နိုင်ငံတော်က ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ(၂၀၀၈ ခုနှစ်) နှင့် အညီ    ဒီမိုကရေစီတံခါးဖွင့်ပေးလိုက် သည်နှင့်    အမေရိကန်   စီအိုင်အေ၊ အင်္ဂလိပ် MI-6 ၊ ထိုင်ဝမ် ထောက်လှမ်း ရေး စသည့်ပြည်ပမှ ခြေရှုပ်ရေးအဖွဲ့များ ဝင်လာကာ ခလောက်ဆန်၊ အကောက် ကြံကြသည်။  နိုင်ငံရေးသီလ၊  သမာဓိ မရင့်ကျက်   မခိုင်မာသူများ၊   ကိုယ်ကျိုး အတ္တများသူများ   ချာလပတ်ရမ်းကာ နယ်ချဲ့အုပ်စု၏ ရုပ်သေးရုပ်များဖြစ်လာ ကြသည်။ ထိုရုပ်သေးရုပ်များသည် နယ်ချဲ့ က         ကြိုးကိုင်စေခိုင်းတိုင်း  ကိုယ့်နိုင်ငံ ကိုယ်ပြန်ဖျက်ပေးလာနေကြသည်။ ထို လုပ်ရပ်မှာ        နာမည်ပျက်သော်လည်း ဒေါ်လာငွေကြေးအမျိုးမျိုးရ၍   ထိုသို့ လုပ်ခွင့်ရရန်ပင်    တန်းစီနေရာယူလာ ကြသည်။
အမေရိကန်ဦးဆောင်သော အနောက် နယ်ချဲ့အုပ်စုကလည်း   မြန်မာနိုင်ငံကို ဘက်ပေါင်းစုံမှ မီဒီယာလက်နက်သုံးကာ ပတ်မွှေတော့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရ သည်    မူးယစ်ဆေးဝါးပပျောက်ရေး လုံးဝမလုပ်၊    စစ်ဗိုလ်တွေကိုယ်တိုင် မူးယစ်ဆေးဝါးလုပ်နေသည်ဟု သတင်း လိမ်များဖြင့် ကမ္ဘာကို မှိုင်းတိုက်တော့ သည်။    ဤနေရာတွင်    မြန်မာနိုင်ငံ၌  အင်္ဂလိပ်နယ်ချဲ့တို့ လုပ်သွား၍ ဘိန်းစိုက် ပျိုးမှုများဖြစ်ခဲ့သည်မှာ မှန်သော်လည်း ယနေ့ခေတ်စားလာသော စိတ်ကြွရူးသွပ် ဆေးဝါး(ထိုင်းဘာသာဖြင့် ရာမ၊ ရာဘ) အဖက်တမင်းဆေးပြားများ  မြန်မာနိုင်ငံ တွင် လုံးဝမထုတ်လုပ်ခဲ့၊ လုံးဝမရှိခဲ့ပေ။ ယင်းဆေးပြားများ      ပြုလုပ်ရာတွင် အဓိကကျသော အဖီဒရင်း သို့မဟုတ် ကဖင်းဓာတ်ပစ္စည်းများ မြန်မာနိုင်ငံတွင် လုံးဝမထွက်ပေ။    
ပြည်ပမှလည်း မသွင်း။ အနောက်နိုင်ငံ များနှင့်   အိန္ဒိယ၊   တရုတ်ပြည်တို့တွင် ထွက်ရှိကြသည်။
ထိုင်းနိုင်ငံတွင်  မထွက်သော်လည်း ပြည်ပမှတင်သွင်းသည့် စိတ်ကြွဆေးပြား များသည်       အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် စိတ်ဓာတ်ကျသူများ   စိတ်ဓာတ်ပြန်ကြွ တက်လာရန် အတိုင်းအဆဖြင့်ပေးသော ဆေးဖြစ်သည်။ ထိုဆေးကို  ကြာကြာ သုံးလျှင် မူးယစ်ဆေးစွဲသကဲ့သို့    ဒုက္ခ ရောက်စေသည်။ အမေရိကန်  စီအိုင်အေ က နည်းပေးလမ်းပြ၍   ထိုင်းနိုင်ငံရှိ တရုတ်ဖြူ လက်ကျန်များ    ထိုင်းမူးယစ် ဆေးဝါးမှောင်ခိုများက ထိုဆေးပြားများ ပြုလုပ်ရောင်းချ စီးပွားရှာကြသည်။
အလုပ်မဝင်ခင် တန်းစီ ဆေးပြားတစ်ပြားစီ သောက်ခိုင်း
အမေရိကန်တိုင်းမ်သတင်းမဂ္ဂဇင်း၊ နယူးစ်ဝိခ်သတင်းမဂ္ဂဇင်း      တို့တွင် ကျွန်တော် ဖတ်ခဲ့၊ မှတ်ခဲ့ရသမျှ ထိုဆေးပြား များကို  ယနေ့တိုင်    ထိုင်းလုပ်ငန်းရှင်များ က မြန်မာအပါအဝင် ပြည်ပမှ အလုပ်လာ လုပ်သူများကို အလုပ်မဝင်ခင် တန်းစီ ခိုင်းပြီး ဆေးပြားတစ်ပြားစီ သောက်ခိုင်း သည်။ ဤသို့ဖြင့် စိတ်ဓာတ်တက်ကြွပြီး တစ်နေ့တာ    အလုပ်ကောင်းကောင်း လုပ်စေခဲ့သည်။ ယခင်က ထိုင်းပင်စင်စား များသည် ညနေပိုင်းတွင် အရက်ပုလင်း ထောင်သောက်ကာ အပန်းဖြေကြသည်။ ယခုနောက်ပိုင်း  ရာဘဆေးပြားသောက် ပြီး    ဇိမ်ယူအနားယူရာ    စရိတ်ကုန် သက်သာသည်ဆို၏။
အိမ်ရှင်မများလည်း  ပင်ပန်းသမျှ ရာဘတစ်ပြားဖြင့် အမောဖြေကြသည်။ အလုပ်ချိန်များစွာလုပ်ရသော     ထိုင်း  အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးများသည်လည်း ရာဘဆေးပြားများကို ပလတ်စတစ်ပိုက် ထဲထည့် မီးရှို့ကာ အငွေ့ရှူ အပန်းဖြေ ကြသဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံတစ်ခုတည်းကပင် တစ်နှစ်လျှင်  စိတ်ကြွရူးသွပ်ဆေးပြား  ပေါင်း သန်း ၇၀၀ အသုံးပြုနေသည်ဟု ဖတ်ရသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ ဗန်ကောက်မြို့ ပေါ်မှ စိတ်ကြွရူးသွပ်ဆေးပြားရိုက်သည့် စက်အလုံး ၂၀၀ ကျော် ဖမ်းမိသောသတင်း ကိုလည်း ဖတ်ခဲ့ရသည်။
သူများနိုင်ငံကို မလိုလျှင် မလိုသလို စွပ်စွဲသော     အမေရိကန်နိုင်ငံသည် ဘိန်းဖြူ၊ ကိုကင်း၊ ဆေးခြောက်၊ အရက် စသည်တို့ကို ကမ္ဘာပေါ်တွင် အများဆုံး သုံးစွဲသောနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်နှင့် ဥရောပနိုင်ငံသား အများအပြားလည်း ဘိန်းဖြူ၊ ဆေးခြောက် အသုံးများသည်။ ကမ္ဘာ့ဘိန်းဖြူထုတ်လုပ်မှု ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း ကို   ယခင်က   အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံမှ ထုတ်လုပ်တင်ပို့ခဲ့သည်။
၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ကိုးကန့်ဒေသမှ ထုတ်လုပ်တင်ပို့
ယနေ့ကမ္ဘာသို့ တင်ပို့သော ဘိန်းဖြူ အားလုံး၏    ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကို  ရှမ်း ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း  ကိုးကန့်ဒေသမှ ထုတ်လုပ်တင်ပို့နေသည်ဟု သတင်းများ ဖတ်ရသည်။   ကိုးကန့်မှ   ခေါင်းဆောင် ဖုန်ကြားရှင်၊ ဖုန်ကြားဖူးတို့သည် မြန်မာ နိုင်ငံ    ရှမ်းပြည်နယ်တွင်   နံပါတ်(၁) ငြိမ်းချမ်းရေးယူကာ     ဥပဒေအတွင်း ဝင်ခဲ့သောအဖွဲ့ဖြစ်သည်။  အမျိုးသား ညီလာခံသို့ပင် တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ နောက်ပိုင်း    ပြည်ပပယောဂသွေးထိုးမှု၊ ကိုယ်ကျိုးအတ္တ      လွန်မှုတို့ကြောင့် ဖုန်ကြားရှင်၊ ဖုန်ကြားဖူးတို့ မူးယစ်ဆေး လုပ်ငန်း     အချီကြီးလုပ်လာသည်။ လက်နက်စက်ရုံ တည်ဆောက်ထုတ်လုပ် ကာ စီးပွားရှာရင်း တော်လှန်ပုန်ကန်ရာ၌ အသုံးချလာခဲ့သည်။  မိုင်းလားမှ ဦးစိုင်း လင်းသည်    ဖုန်ကြားရှင်၏   သမက် ဖြစ်သဖြင့်   မိုင်းလား ရှမ်း-အာခါဒေသ လည်း   ယောက္ခမကို မျက်နှာလုပ်ရင်း ဝင်ပါလာရသည်။ 
ယနေ့ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် ထကြွသောင်းကျန်းနေသော MNDAA (ကိုးကန့်)၊   TNLA (ပလောင်)၊ KIA (ကချင်)၊ UWSA(‘ဝ’)၊ AA(ရခိုင်)၊ PDF (NLD မှ   မွေးထုတ်အသုံးချနေသော ဦးနှောက်မဲ့အကြမ်းဖက်သမား ကြေးစား အသေခံလူမိုက်များ)က အလုံးအရင်းဖြင့် ၁၀၂၇  စစ်ဆင်ရေးဆိုကာ  ၂၀၂၃     ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် စတင် သောင်းကျန်းကြသည်။ EAO ဟူသည် (Ethnic Armed Organization) တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဖြစ်သည်။ ယခု   ထိုအမည်နာမနှင့်   လားလားမှ မတန်သော အဆိုပါ MNDAA ၊ TNLA ၊ KIA ၊ AA ၊ PDF  တို့ကား တစ်ဆက် တည်းတင်ပြရလျှင် KNPP နှင့် အလားတူ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့         ကရင်နယ်စပ်မှ စောဓားမြတို့    ခွဲထွက်စင်ပြိုင်    KNU စသည်တို့အားလုံးသည်   EAO အဆင့် မရှိကြတော့ပေ။ 
တိုင်းရင်းသားအားလုံး အကျိုးစီးပွား အတွက် ပုန်ကန်ခြင်းမဟုတ်။ စစ်ဘုရင် လုပ်ပြီး   မူးယစ်ဆေး၊ လက်နက်စက်ရုံ တို့ဖြင့် စီးပွားဖြစ်လုပ်လိုကြသူများသာ ဖြစ်သည်။ ထိုအဖွဲ့များသည် ထိပ်ဆုံးမှ ကိုးကန့်အကြမ်းဖက်များကအစ  မူးယစ် ဆေး အချီကြီး၊ လောင်းကစားမှု အကြီး အကျယ်၊       ပြည့်တန်ဆာလုပ်ငန်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်         လုပ်နေကြပြီး ဓားပြတိုက်၊     ဆက်ကြေးတောင်း၊ လူပြန်ပေးဆွဲတို့         လုပ်လာသဖြင့် အနောက်နိုင်ငံများမှ မာဖီးယားလူဆိုးရာဇဝတ်ကောင်ဂိုဏ်းများစွာနှင့် အလား တူသဖြင့် အရှေ့တောင်မာဖီးယားဂိုဏ်း များဟုသာ         ခေါ်ရပေတော့မည်။ အမေရိကန်၊ နယူးယောက်နှင့် တစ်ဆက် တည်းသော        ဘရွတ်ကလင်းမြို့သည် အမေရိကန်မာဖီးယားဂိုဏ်းများ အခြေ စိုက်ရာမြို့ဖြစ်လေသည်။
ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့ မကသေးပါ။ ထိုအုပ်စု (မာဖီးယားဂိုဏ်း)  များသည် လူ့အသက်ကို ဖက်ရွက်ပမာ ရက်စက်စွာ သတ်ဖြတ်ခြင်း၊  မတရားစော်ကားခြင်း (ရဟန်းသံဃာတော်များ သတ်ဖြတ်ခြင်း)၊ နိုင်ငံကိုသစ္စာမဲ့ခြင်းတို့ကြောင့်  ဒေဝဒတ် ဂိုဏ်းဟူ၍  ခေါ်ဆိုရပေမည်။ ၁၀-၁-၂၀၂၄ ရက်နေ့ သတင်းများအရ ကိုးကန့် မှ       အကြမ်းဖက်အုပ်စုများသည် လောက်ကိုင်ဒေသ ဆီအောကျေးရွာ၏ မြောက်ဘက်   ဆင်ဦးကင်းကုန်း (ပွိုင့်- ၂၂၀၂) တွင်ရှိသော  ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ တည်ထားကိုးကွယ်ပူဇော်လျက်ရှိသည့် စေတီတစ်ဆူကို MNDAA  သောင်းကျန်း သူ   အဖွဲ့ဝင်တစ်ယောက်က   ပန်းပဲဖိုသုံး တူကြီးဖြင့်       တအားကုန်လွှဲထုကာ ဖျက်ဆီးနေပုံကို    သတင်းပုံနှင့်တကွ မြင်လိုက်ရပေသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့ စိတ်မကောင်းဖြစ်ကြသည်။    ဒေါသ ထွက်ကြသည်။ 
 ထိုလုပ်ရပ်ကို တစ်ခဲနက် ဆန့်ကျင် ရှုတ်ချသော   လူထုဆန္ဒပြပွဲသတင်းကို လည်း တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် တွေ့ရသည်။ ထို့ကြောင့် MNDAA နှင့်အပေါင်းအပါ များသည်    မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအဖွဲ့၊    ဘာသာ သာသနာဖျက်အုပ်စု၊ ဓမ္မန္တရာယ်ဂိုဏ်း၊ အဝီစိသို့        ဇောက်ထိုးဆင်းရမည့် ဇောက်ထိုးများဂိုဏ်းဟူသော   အမည် နာမများဖြင့်    ကင်ပွန်းတပ်လိုက်ရပါ သည်။ 
ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် သန်းပေါင်းများစွာ
စိတ်မကောင်းဖြစ်၊ ဒေါသဖြစ်ကြ
သူတို့အကုသိုလ်နှင့်သူတို့   ပစ္စုပ္ပန် လောကငရဲ၊ နောင်သံသရာအဝီစိငရဲသို့ ရောက်ကြမည့်သူများပင်   ဖြစ်သည်။ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှ        ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် သန်းပေါင်းများစွာသည် စိတ်မကောင်း ဖြစ်ကြ၊  ဒေါသဖြစ်ကြသည်၊။  ထိုမိစ္ဆာ၊ ဓမ္မန္တရာယ်၊ ဒေဝဒတ်၊ အဝီစိဇောက်ထိုး၊ မာဖီးယားဂိုဏ်းများကို ဥပဒေစိုးမိုးရေး တာဝန်၊       ပြည်ထောင်စုမပြိုကွဲရေး တာဝန်၊ အချုပ်အခြာအာဏာတည်တံ့ ခိုင်မြဲရေး တာဝန်၊ တိုင်းရင်းသားစည်းလုံး ညီညွတ်ရေး တည်တံ့ခိုင်မြဲရေးတာဝန်၊ ပြည်သူတို့၏ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ် ကာကွယ်ပေးရမည့်တာဝန်၊ နိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို  ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ရေးတာဝန်များ ယူထား သော မြန်မာတို့၏ ပြည်သူ့တပ်မတော် သားများက သမိုင်းပေးတာဝန်၊  ပြည်သူ ပေးတာဝန်များအရ ဒင်းတို့ကိုဖြိုခွဲချေမှုန်း အပြတ်ရှင်းလင်းသည့်အခါ  အနောက် ပါးစပ်များက   သဟောက်သဟက်ဖြင့် ပြောကြလျှင်လည်း မြန်မာတို့ ဂရုစိုက်ရန် လုံးဝ(လုံးဝ)မလိုပါခင်ဗျား။ 
ဆရာဝန်များကိုယ်တိုင်က မိမိတို့၏ ဆေးစွဲလူနာများအတွက် မူးယစ် ဆေးရောင်းချရန် ဆေးစာရေးပေးနေ
အမေရိကန်၊ အင်္ဂလိပ်၊ ပြင်သစ်၊ EU ဆိုသော ဥရောပ(နယ်ချဲ့လက်ဟောင်း) နိုင်ငံများကိုယ်တိုင် မူးယစ်ဆေးဝါး(ဘိန်း၊ ဘိန်းဖြူ၊ ဆေးခြောက်၊ ကိုကင်း) မူးယစ် ဆေးဝါးမျိုးစုံ  မသုံးရလျှင်  မနေနိုင်သူ များလွန်းနေ၍ ဥရောပမှ ပြင်သစ်စသော နိုင်ငံများတွင် မူးယစ်ဆေးဝါး (ဘိန်းဖြူ၊ ဆေးခြောက်)   လွတ်လပ်စွာ  သုံးစွဲခွင့်ကို (ဘိန်းဒီမိုကရေစီကို    တောင်းဆိုဆန္ဒပြ နေကြခြင်း) ဆရာဝန်များကိုယ်တိုင်က မိမိတို့၏ ဆေးစွဲလူနာများအတွက် မူးယစ် ဆေးဝါးများရောင်းချရန် ဆေးစာရေးပေး နေခြင်းများရှိသည်။    အမေရိကန်တွင် လည်း မူးယစ်ဆေးစွဲသူ များပြားလွန်း နေပေသည်။
၁၉၇၆    ခုနှစ်     အောက်တိုဘာလနှင့် နိုဝင်ဘာလများက   အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲလေ့လာရန်   ကျွန်တော် (ကြေးမုံ)နှင့်     မင်းယုဝေ(မြဝတီ)တို့ ၄၅    ရက်ကြာ   သွားရောက်ခဲ့ကြစဉ် ညဘက် TV သတင်းတစ်ပုဒ်ကို အံ့ဩ ခြင်းကြီးစွာဖြင့်    မြင်ခဲ့သိခဲ့ရပါသည်။ လူတစ်ယောက်က သူ့အိမ်ပေါ်သို့ ရဲများ တက်ရှာရန်လာနေသည်ကို တွေ့ရ၍ သူ၏ ဘိန်းဖြူများကို  ပလတ်စတစ်အိတ်ဖြင့် လုံခြုံအောင်ထည့်ပြီး အိမ်သာကြွေခွက် ထဲပစ်ထည့်ကာ ရေဆွဲချလိုက်ရာ သူ၏ ဘိန်းဖြူထုပ်ပါသွားခဲ့သည်။   ရဲလက်မှ လွတ်သွားခဲ့ပုံကို   သတင်းထောက်က ကာယကံရှင်နှင့်ညှိကာ   ရိုက်ကူးပြသ ခဲ့သည်။   ထိုဘိန်းဖြူထုပ်ပိုင်ရှင်သည် ရေငုပ်ဝတ်စုံဝတ်ပြီး       တစ်မြို့လုံးမှ အိမ်သာအညစ်အကြေးပိုက်များ  စုပြီး သွန်သောမြစ်ထဲသို့   ရေငုပ်ကာ    သူ့ ဘိန်းဖြူထုပ် ပြန်ရှာပုံပြသထားသည်။ CIA  ကိုယ်တိုင် အပြင်းဆုံးမူးယစ်ဆေး ဖြစ်သော  LSD ဆေး စမ်းသပ်ဖော်စပ်ကာ CIA    အငယ်တန်းဝန်ထမ်းတစ်ဦးကို တိုက်ကျွေးရာ   ထိုစမ်းသပ်ခံရသူသည် စိတ်ဖောက်လာပြီး ၁၀ ထပ်တိုက်ပေါ်မှ ခုန်ချခဲ့သောဖြစ်ရပ်မှန်လည်း   အမှန်ရှိခဲ့ သည်။
အမေရိကန်   CIA   က   ကယ်လီ ဖိုးနီးယားပြည်နယ်အတွင်းရှိ လော့စ်အိန် ဂျလိစ်မြို့ လူမည်း(နီဂရိုး) ရပ်ကွက်တွင် ဘိန်းဖြူ(ကိုကင်း)များကို ဈေးလျှော့ပြီး ရောင်းချဖြန့်ဖြူးကာ  လူမည်းများကို ဘဝပျက်အောင်လုပ်ခဲ့သည်။ လွှတ်တော် တွင် လူမည်းအမတ်များက CIA  လုပ်ရပ် ကို ထုတ်ဖော်တင်ပြ ကန့်ကွက်ကြသော သတင်းကိုလည်း ဖတ်ဖူးခဲ့ရပါသည်။ 
IRI  ခေါ် သမ္မတဟောင်းများပါသော နိုင်ငံတကာ    သမ္မတနိုင်ငံအဖွဲ့ကြီးက လည်း ပြည်သူများ မူးယစ်ဆေးဝါးများကို လွတ်လပ်စွာသုံးစွဲခွင့်      တောင်းဆိုခဲ့ဖူး သည်။   ဘိန်းလွတ်လပ်စွာသုံးစွဲခွင့်သည် ဒီမိုကရေစီ၊   ဘိန်းဖြူ၊   ကိုကင်းများကို လွတ်လပ်စွာသုံးစွဲခွင့်သည်    သူတို့၏ လူ့အခွင့်အရေးများဖြစ်နေပေပြီ။ ၁၉၅၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့ထုတ်  အမေ ရိကန်    နယူးစ်ဝိခ်(Newsweek) သတင်း မဂ္ဂဇင်းတွင်  Getting in the way of Good Policy    ခေါင်းစဉ်ဖြင့်    အမေရိကန် မူးယစ်ဆေးဝါးနှိမ်နင်းရေးအဖွဲ့ DEA မှ မြန်မာနိုင်ငံရှိ    အမေရိကန်သံရုံးတွင် တာဝန်ချထားခံခဲ့ရသော ရစ်ချဒ်ဟွန်းက အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့် အမေရိကန်    ဗဟိုထောက်လှမ်းရေး အေဂျင်စီ (CIA)တို့ကို တရားစွဲသော သတင်းဖော်ပြပါရှိခဲ့သည်။ 
ရစ်ချဒ်ဟွန်းသည်   
မြန်မာအစိုးရ မီးရှို့ဖျက်ဆီးရာသို့ 
အကြိမ်ကြိမ် လိုက်ပါခဲ့
ရစ်ချဒ်ဟွန်းသည်   မြန်မာအစိုးရ ဖိတ်ကြားချက်အရ ဘိန်းခင်းများဖျက်ဆီး ရာသို့  လည်းကောင်း၊   ဘိန်းပင်များ ခုတ်ထွင်ပြီး   ဘိန်းအစားထိုးသီးနှံများ စိုက်ပျိုးရာသို့လည်းကောင်း၊  ဖမ်းမိသော မူးယစ်ဆေးများကို    အစိုးရက   မီးရှို့ ဖျက်ဆီးရာသို့လည်းကောင်း    အကြိမ် ကြိမ်   လိုက်ပါခဲ့ပြီး  တွေ့ရှိချက်များကို ဝါရှင်တန်ဒီစီရှိ DEA ဌာနချုပ်သို့ အစီရင် ခံခဲ့သည်။    ရန်ကုန်ရှိ   အမေရိကန် သံအမတ်ကြီးနှင့်    CIA  အရာရှိတို့က ရစ်ချဒ်ဟွန်း၏ အစီရင်ခံစာကို တင်မပေး ဘဲ ဖျောက်ဖျက်ပစ်ခြင်း၊ ရစ်ချဒ်ဟွန်း၏ တယ်လီဖုန်းကို ကြားဖြတ်ခိုးယူနားထောင် ခြင်း၊    ရစ်ချဒ်ဟွန်းကို   ဝါရှင်တန် ပြန်ခေါ်စေခြင်းတို့ကြောင့် တရားစွဲခြင်း ဖြစ်သည်။  
ထိုသတင်းဖြစ်ရပ်များကို ကြည့်လျှင် အမေရိကန်    ကြောင်သူတော်ကြီး၏ မသမာမှုများကို ရိပ်စားမိလောက်ပါပြီ။ ဂရုစိုက်ရန်မလိုပါ။         မြန်မာနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းမှ မာဖီးယားဂိုဏ်း၊ ဒေဝဒတ် ဂိုဏ်း၊       ဓမ္မန္တရာယ်-ဇောက်ထိုးများကို အပြတ်သာရှင်းပါတော့ခင်ဗျား။       ။