(၅၂)ကြိမ်မြောက် မြန်မာနိုင်ငံကျန်းမာရေးဆိုင်ရာသုတေသနညီလာခံ အကြိုဂုဏ်ပြုဆောင်းပါး

ရတနာ(သုတေသီ)
 

ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက     ကြီးမှူးကျင်းပသည့် “(၅၂)ကြိမ်မြောက်    မြန်မာနိုင်ငံ   ကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာသုတေသနညီလာခံ”ကို        ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ   ၂၂  ရက်နေ့မှ    ၂၆ ရက်နေ့အထိ ရန်ကုန်မြို့    ဒဂုံမြို့နယ်    အမှတ် (၅)   ဇီဝကလမ်းရှိ ဆေးသုတေသနဦးစီးဌာန(ရုံးချုပ်)တွင် ကျင်းပမည် ဖြစ်ပါသည်။
သုတေသနညီလာခံများ အစဉ်အလာမပျက် ကျင်းပခြင်းအားဖြင့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အသိပညာ များတိုးတက်လာပြီး ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအဆင့်အတန်း မြင့်မားလာစေရန်နှင့် သုတေသန တွေ့ရှိချက်များကို လက်တွေ့အသုံးချမည့်ကျန်းမာရေးပညာရှင်များ   သိရှိဆွေးနွေးနိုင်စေရန်စသည့် ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့်ကျင်းပသည့် ဤညီလာခံတွင် မြန်မာ့သုတေသီများ၏ ကျန်းမာရေးသုတေသန လုပ်ငန်းများမှ တွေ့ရှိချက်ရလဒ်များကို သုတေသန စာတမ်း၊   ပိုစတာများပုံစံဖြင့်    တင်ပြသွားမည် ဖြစ်ပါသည်။
ညီလာခံကို စတင်ကျင်းပခဲ့သည်မှာ ၁၉၆၅ ခုနှစ်တွင်ဖြစ်ပြီး ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်အထိ အခြေခံ သုတေသနစာတမ်းများသာ တင်သွင်းဖတ်ကြားခဲ့ သော်လည်း ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် သုတေသနပိုစတာ များပြသခြင်းနှင့်     ၁၉၉၃ ခုနှစ်တွင် လက်တွေ့ အသုံးချ သုတေသနစာတမ်းများကိုပါ ထည့်သွင်း ဖတ်ကြားခြင်းများ          ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။  ၂၀၀၂ ခုနှစ်တွင်  ပညာရပ်ဆိုင်ရာနှီးနှောဖလှယ်ပွဲ (Symposium) များကို  ထည့်သွင်းကျင်းပခဲ့ခြင်းနှင့်  (၄၅)ကြိမ်မြောက်သုတေသနညီလာခံမှစ၍ ညီလာခံ ၏   အဓိက   သုတေသနဦးတည်ချက်ခေါင်းစဉ် (Theme)အား သတ်မှတ်၍ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းများကိုလည်း  တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
သုတေသီပညာရှင်များ၏ သုတေသနအရည် အသွေးများ ပိုမိုတိုးတက် ကောင်းမွန်လာစေရန်နှင့် သုတေသနပညာရှင်များ၏   ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှု များကို အလေးထား အသိအမှတ်ပြုသောအားဖြင့် ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှစ၍   အကောင်းဆုံးစာတမ်းဆုများ၊ အကောင်းဆုံးပိုစတာဆုများကို ရွေးချယ်ချီးမြှင့်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်မှစ၍   လူငယ်သုတေသီဆုကိုပါ ချီးမြှင့်ခဲ့ပါသည်။
ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ရသည့် ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါကြောင့်       “(၄၉)ကြိမ်မြောက် သုတေသနညီလာခံ”ကို Virtual Congress အသွင် ဖြင့် လည်းကောင်း၊ “အကြိမ် (၅၀)မြောက် ရွှေရတု ညီလာခံ”ကို Virtual နှင့် In-person ပူးတွဲလျက် Hybrid   အသွင်ဖြင့်လည်းကောင်း    ကျင်းပခဲ့ရပြီး ယမန်နှစ်မှစ၍ In-person ဖြင့် ပြန်လည်ကျင်းပ ခဲ့ပါသည်။
ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာသုတေသနများ အလေးထားကျင့်သုံး
ယခုနှစ်အတွက်        ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သုတေသနများဆောင်ရွက်ရာတွင် သုတေသီတို့ အတွက် အရေးကြီးလှသော အလေးထားကျင့်သုံး ရမည့်  သုတေသနကျင့်ဝတ်များကို   မီးမောင်းထိုး ပြသနိုင်ရေးအတွက် “(၅၂)ကြိမ်မြောက် မြန်မာနိုင်ငံ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာသုတေသနညီလာခံ” ၏ အဓိက သုတေသနဦးတည်ချက်ခေါင်းစဉ်   (Theme)   ကို “ခိုင်မာပြီးသုတေသနကျင့်ဝတ်နှင့်   ပြည့်စုံသော သုတေသနကောင်းများကို တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်ကြ ပါစို့ - Enhancing Research Integrity and Research Ethics” ဟု သတ်မှတ်ထားရှိကာ ကျင်းပ မည်ဖြစ်ပါသည်။ 
သုတေသနညီလာခံကြီး အောင်မြင်စွာ ကျင်းပ နိုင်ရေးအတွက်       ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်ရှိ ဆေးသုတေသနဦးစီးဌာနသည် လုပ်ငန်းကော်မတီနှင့် ဆပ်ကော်မတီများ ဖွဲ့စည်း ကာ လုပ်ငန်းတာဝန်များကို သတ်မှတ်ထားရှိ၍ စနစ်တကျ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ရာ တွင်  စာတမ်းကြီးကြပ်ရေးဆပ်ကော်မတီသည် ဝန်ကြီးဌာနလက်အောက်ရှိ ဦးစီးဌာနများ၊ နှီးနွှယ် တက္ကသိုလ်များရှိ သုတေသီပညာရှင်များက စာတမ်း များ  တောင်းခံခြင်းကို  ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ အတွင်းမှစတင်၍ ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။ တင်သွင်း လာသော    သုတေသနစာတမ်းများကို    အခြေခံ သုတေသနစာတမ်း (Basic Research)၊   အသုံးချ သုတေသနစာတမ်း (Applied Research)၊ ကျန်းမာ ရေးစနစ်သုတေသနစာတမ်း (Health Systems Research)    များနှင့်   ပိုစတာများဖြင့် အမျိုးအစား ခွဲခြားလက်ခံခဲ့ပါသည်။
ယခုနှစ်တွင် အခြေခံသုတေသနစာတမ်း ၂၃ စောင်၊    အသုံးချသုတေသနစာတမ်း  ၂၂ စောင်၊ ကျန်းမာရေးစနစ်သုတေသနစာတမ်း ၁၃ စောင်၊  သုတေသနပိုစတာ ၅၁ စောင်  စုစုပေါင်းစာတမ်း ၁၀၉ စောင်ကို စာတမ်းကြီးကြပ်ရေးဆပ်ကော်မတီ ကစိစစ်ပြီး ညီလာခံသို့ တင်သွင်း၊ ဖတ်ကြား၊ ပြသရန် လက်ခံထားရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။ တင်သွင်းမည့် စာတမ်းများတွင် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ၊ ကင်ဆာရောဂါ၊ တီဘီရောဂါ၊ အသည်းရောဂါ၊ ဦးနှောက်နှင့်ဦးနှောက် အမြှေးရောင်ရောဂါ၊ မြွေဆိပ်၊ သွေးလွန်တုပ်ကွေး၊ ရိုတာဗိုင်းရပ်စ်၊ ငှက်ဖျားရောဂါ၊  ဆင်တုပ်ကွေးရောဂါ၊ တိုင်းရင်းဆေး၊   သွားဘက်ဆိုင်ရာ၊  အားကစား ဆိုင်ရာ၊   ဆေးဝါးဗေဒဆိုင်ရာ၊   အာဟာရဆိုင်ရာ၊ ကိုယ်ဝန်စောင့်ရှောက်မှုဆိုင်ရာ၊     သူနာပြုများ၏ဆေးရုံကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ၊ ဆေးပညာသင်ကြားရေးနှင့် အကဲဖြတ်နည်းဆိုင်ရာ  သုတေသနများစသည်တို့ ပါဝင်ပါသည်။ 
မြွေကိုက်ခံလူနာများအတွက် 
ဆေးဝါးသစ်များ ဖော်ထုတ်
(၅၂)ကြိမ်မြောက်    မြန်မာနိုင်ငံကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာသုတေသနညီလာခံတွင်        တင်ပြမည့် စာတမ်းများ၊     ပိုစတာများအနက်    အချို့ကို ကောက်နုတ်၍ တင်ပြလိုပါသည်။ မြွေကိုက်ရောဂါ သုတေသနလုပ်ငန်းများနှင့်ပတ်သက်၍ မြွေကိုက်ခံ လူနာများတွင် မည်သည့်မြွေအမျိုးအစား အကိုက် ခံရသည်ကို    မသိရှိရသည့်အခါ   ယင်းလူနာများ၏ သွေးမှ    မြွေပွေးနှင့်   မြွေဟောက်မျိုးစိတ်များကို ခွဲခြားစစ်ဆေးနည်းသုတေသနမှ မြွေကိုက်ခံရသော လူနာများအတွက် ရောဂါကုသမှု လျင်မြန်ထိရောက် မှုရှိစေရန်အတွက်လည်းကောင်း၊ မြွေစိမ်းမြီးခြောက် မြွေဆိပ်ဖြေဆေး စမ်းသပ်ထုတ်လုပ်မှု သုတေသန ကို ဆောင်ရွက်ခြင်းအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြွေစိမ်း မြီးခြောက်   အကိုက်ခံရသော    လူနာများအတွက် မြွေဆိပ်ဖြေဆေးတီထွင်ထုတ်လုပ်ရန် လိုအပ်သော သုတေသနဆောင်ရွက်မှု       အချက်အလက်များ ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ရန်အတွက်လည်းကောင်း၊ မြွေပွေး အဆိပ်အိတ်မှ အဆိပ်မျိုးရိုးဗီဇများကို လေ့လာခြင်း အားဖြင့် ပါဝင်သော မြွေဆိပ်ပမာဏနှင့် မြွေဆိပ် တွင်ပါဝင်သော ပရိုတင်း၊ အင်ဇိုင်းများ၏လုပ်ဆောင် မှု (Function)များ၊ ဇီဝကမ္မအပေါ်  သက်ရောက်မှု များကို   သိရှိရပြီး  မြွေကိုက်ခံလူနာများအတွက် ဆေးဝါးသစ်များ      ဖော်ထုတ်နိုင်ရန်အတွက် လည်းကောင်း အကျိုးပြုစေမည်ဖြစ်ပေသည်။
Community-based COVID-19 Study Group မှ   တင်ပြမည့်   စာတမ်းသည်လည်း ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားခဲ့စဉ် ကုသမှုခံယူခဲ့သည့်အခြေ အနေများ၊ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံမှုအခြေအနေများ နှင့် ကြုံတွေ့ရသည့်အခက်အခဲများကို ပြည်သူများ သိရှိနိုင်ရန်နှင့်   နောင်တွင်   ဖြစ်ပွားလာနိုင်သည့် ကူးစက်ကပ်ရောဂါများအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှု များ   ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်   များစွာအထောက်အကူ ပြုနိုင်မည်ဖြစ်ခြင်းနှင့်           ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ၏ နောက်ဆက်တွဲလက္ခဏာများကို    လေ့လာတင်ပြ ခြင်းဖြင့် အနာဂတ်တွင် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည့် ကူးစက် ကပ်ရောဂါများ ခံစားရသောသူများ၏ ရုပ်ပိုင်းနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ    လက္ခဏာများကို     ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်ပေးနိုင်မည့်အစီအစဉ်များအား ချမှတ် ပေးနိုင်မည့်် အကျိုးတရားများကို ရရှိစေပါမည်။ 
အားကစားကဏ္ဍနှင့်ပတ်သက်၍       မြန်မာ့ အားကစားသမားများတွင် ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက် နိုင်သောအမူအကျင့်များကို သုတေသနပြုလေ့လာခဲ့ သည့်အတွက်    အားကစားသမားများအနေဖြင့် ယင်းအမူအကျင့်များကို ရှောင်ကြဉ်နိုင်ရန်အတွက် အထောက်အကူပြုစေမည်ဖြစ်ပါသည်။ 
မကူးစက်နိုင်သောရောဂါများအနက် ကင်ဆာ ရောဂါသည်များ၏ ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုသမှုမခံယူမီ အာဟာရပြည့်ဝမှုအခြေအနေကို     သုတေသနပြု ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ဖြစ်ပွားမှုများသည့် သွေးတိုး၊ ဆီးချို၊ ကင်ဆာရောဂါများနှင့် အဝလွန်ခြင်း စသည့် ရောဂါများကို ပိုမိုထိရောက်စွာ ကာကွယ်ထိန်းချုပ် နိုင်သည့်နည်းလမ်းများ ဖော်ထုတ်နိုင်မည်ဖြစ်သည့် အကျိုးကျေးဇူးကို ရရှိစေပါသည်။
သွေးလွန်တုပ်ကွေး      ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါပိုး၏ မျိုးဗီဇများ ပြောင်းလဲမှုလေ့လာရာတွင် ရောဂါအမျိုး အစား၊   လူနာများ၏   ကိုယ်ခံစွမ်းအားတို့သည် ရောဂါပြင်းထန်မှုနှင့်   ကပ်ရောဂါအသွင်ဖြစ်ပွားမှု တို့အပေါ် အကျိုးသက်ရောက်ကြောင်း နှစ်အလိုက် ရောဂါအမျိုးအစားများ ပြောင်းလဲကြောင်း ဖော်ထုတ် နိုင်သည့်အတွက် သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ ထိန်းချုပ် ရေးလုပ်ငန်းတွင် အထောက်အကူ ဖြစ်စေမည်ဖြစ်ပေ သည်။
ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါနှင့် အမြှေးရောင်ရောဂါ အများဆုံး ဖြစ်ပွား
ရေယုန်ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ၊ တီဘီပိုးနှင့် ကိုယ်ခံအား မှ ပြန်လည်တိုက်ခိုက်ခြင်းကြောင့် ဦးနှောက်ရောင် ရောဂါနှင့် ဦးနှောက်အမြှေးရောင်ရောဂါ အများဆုံး ဖြစ်ပွားကြောင်း မော်လီကျူးနည်းပညာနှင့် ပုံမှန်ဓာတ်ခွဲဓာတ်မှန်စစ်ဆေးမှုအား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် ခြင်းဖြင့်  စောစီးစွာသိရှိနိုင်ပြီး တိကျမှန်ကန်သော ကုသမှုများ ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်မည့်အပြင် သေဆုံးမှု အား လျှော့ချသွားနိုင်မည်ဖြစ်ခြင်းစသည့် အသိပညာ တိုးပွားစေသည့်  အကျိုးကျေးဇူးများကို ရရှိစေနိုင် မည်ဖြစ်ပါသည်။
ညီလာခံရက်များအတွင်း သုတေသနပိုစတာ များကို ခင်းကျင်းပြသထားမည်ဖြစ်ပြီး သုတေသန စာတမ်းဖတ်ပွဲကို နံနက်ပိုင်းနှင့် မွန်းလွဲပိုင်းတို့တွင် အချိန်များခွဲ၍ ကျင်းပမည်ဖြစ်ပါသည်။ ဘာသာရပ် ဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များက သဘာပတိများ အဖြစ် အလှည့်ကျ ဆောင်ရွက်ကြမည်ဖြစ်သည်။ 
ယခုနှစ်သုတေသနညီလာခံတွင်   ကိုရီးယား အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအေဂျင်စီ (Korea International Cooperation Agency- KOICA)၏     အမေရိကန်ဒေါ်လာ     သုံးသန်း အထောက်အပံ့ဖြင့်    ဆေးသုတေသနဦးစီးဌာန (ရန်ကုန်ရုံးချုပ်) တွင်  လေးနှစ်ကြာ   တည်ဆောက်ခဲ့သော     အဆင့်မြင့် မော်လီကျူးသုတေသနစင်တာ       (Advanced Molecular Research Centre) ဓာတ်ခွဲခန်းကို ၂၀၁၄ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့ရာ  ယခု ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင်   (၁၀)နှစ်ပြည့် အထိမ်းအမှတ် အတွက်    ဂုဏ်ပြုအမှတ်တရ   အစီအစဉ်တစ်ခု ထည့်သွင်းထားရှိပါသည်။ ယင်းစင်တာကို ခေတ်မီ နည်းပညာနှင့် ဓာတ်ခွဲခန်းဆိုင်ရာ အထောက်အကူ ပြုပစ္စည်းများအသုံးပြု၍ ငှက်ဖျားရောဂါ၊ အသည်း ရောင်အသားဝါရောဂါ၊ တီဘီရောဂါစသည့် ကူးစက် ရောဂါများအတွက် သုတေသနများ ပိုမိုဆောင်ရွက် နိုင်စေရန်နှင့်   မြန်မာပြည်သူများအတွက် ကျန်းမာ ရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်     ပိုမိုကောင်းမွန်လာစေရန် တို့တွင် အထောက်အကူဖြစ်စေရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။
ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့
ယခု ၂၀၂၄  ခုနှစ်မှ   ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုအား ပြန်ကြည့်လျှင်    အောင်မြင်မှုအသီးအပွင့်များစွာ  ရရှိဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ စင်တာ ၏          သတင်းအချက်အလက်နည်းပညာပံ့ပိုးမှု (Information Technology Facility) ကို အသုံးပြု ၍  ကွန်ပျူတာသင်တန်းများကိုလည်း   ပို့ချပေးခြင်း     ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ပါသည်။  တီဘီ၊   အသည်းရောင် အသားဝါ၊    ငှက်ဖျားနှင့်    အခြားကူးစက်ရောဂါများ ဆိုင်ရာ    ကွင်းဆင်းလေ့လာမှုများနှင့်    ဓာတ်ခွဲခန်း အခြေပြု  သုတေသနလေ့လာမှုများကို  ကိုရီးယား အဖွဲ့အစည်းများအပြင်   အခြားသော   ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပအဖွဲ့အစည်းများနှင့်ပါ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် နိုင်ခဲ့ပါသည်။
စင်တာရှိ အဆင့်မြင့်မော်လီကျူးနည်းပညာသုံး စက်ကိရိယာများကိုအသုံးပြု၍    မြန်မာနိုင်ငံတွင် တီဘီဗက်တီးရီးယားပိုးများ၏ မျိုးရိုးဗီဇလက္ခဏာ များကို   ဖော်ပြနိုင်ခဲ့ပါသည်။   ပုံမှန်စမ်းသပ်မှုဖြင့် မဖော်ထုတ်နိုင်သည့် ဆေးယဉ်ပါးတီဘီရောဂါများ ကိုလည်း ယခုအခါ ရှာဖွေတွေ့ရှိနိုင်ပြီဖြစ်သည်။
အသည်းရောင်အသားဝါဘီ   ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် စစ်တမ်းကောက်ယူ မှုကို ၂၀၁၅   ခုနှစ်အတွင်း   ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ပြီး အသည်းရောင်အသားဝါဘီ   ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲများ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ပျံ့နှံ့မှုအခြေအနေကို အစီရင်ခံ နိုင်ခဲ့ပါသည်။     ဆေးယဉ်ပါးငှက်ဖျားရောဂါ၏ မော်လီကျူးစောင့်ကြည့်ခြင်းနှင့် Ultrasensitive Realtime   PCR   ဖြင့်   ရောဂါလက္ခဏာမပြသော ငှက်ဖျားရောဂါဖြစ်ပွားမှုများကို  ထောက်လှမ်းခြင်း ကိုလည်း ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့ပါသည်။
အဆင့်မြင့်မော်လီကျူးသုတေသနစင်တာမှ သုတေသီပညာရှင်များ၏ သုတေသနစာတမ်းပေါင်း ၆၀ ကျော်ကို   နိုင်ငံတကာနှင့်    ပြည်တွင်းဂျာနယ် များတွင် ထုတ်ဝေနိုင်ခဲ့ပါသည်။ နိုင်ငံတော်အတွက် အရည်အသွေးမြင့်မားပြီးအကျိုးရှိစေမည့်   သုတေ သနတွေ့ရှိချက်များ၊ ပိုမိုဆန်းသစ်လာသော ကူးစက် ရောဂါဆိုင်ရာ ရောဂါရှာဖွေရေးနည်းပညာများနှင့်    ကူးစက်ရောဂါ    ထိန်းချုပ်ရေးစီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ နည်းပညာရပ်များကို   မြန်မာ-ကိုရီးယား   ပူးတွဲ စာတမ်းဖတ်ပွဲများနှင့် သုတေသနညီလာခံများတွင်   တင်ပြခဲ့ကြပြီး ကုသရေးနှင့် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေး လုပ်ငန်းများကို များစွာအထောက်အကူပြုခဲ့ပါသည်။ 
စံနှုန်းမီအဆင့်မြင့်မော်လီကျူးသုတေသနဌာန တစ်ခုဖြစ်ပေါ်လာစေရေးအတွက်  ဓာတ်ခွဲခန်းနည်း ပညာဆိုင်ရာစာအုပ်ငယ်များ၊   လမ်းညွှန်ချက်များ၊ ဓာတ်ခွဲခန်းစံနမူနာပြု     ဆောင်ရွက်မှုလုပ်ငန်းစဉ် များကို ဌာနအတွင်းအသုံးပြုနိုင်ရန် ရေးသားပြင်ဆင် ခြင်း၊  လက်တွေ့လေ့ကျင့်ရေးအလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲများကို              အခါအားလျော်စွာပြုလုပ်နိုင်ခဲ့ပြီး အဆင့်မြင့်ဓာတ်ခွဲခန်းနည်းပညာများကို  ကျန်းမာ ရေးဝန်ကြီးဌာနလက်အောက်ရှိ   အခြားဌာနများမှ ပညာရှင်များနှင့်   နည်းပညာရှင်များအား    မျှဝေ ပေးနိုင်ခဲ့ပါသည်။     ထို့ပြင်    ဆေးတက္ကသိုလ်နှင့် ဆေးနှီးနွှယ်တက္ကသိုလ်များ၏ ပါရဂူဘွဲ့နှင့် မာစတာ သင်တန်းများအတွက်     သင်ကြားရေးဓာတ်ခွဲခန်း တစ်ခုအဖြစ်လည်း ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ခဲ့ပါသည်။
ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း စင်တာရှိ  အဆင့်မြင့်မော်လီကျူးနည်းပညာ ရောဂါရှာဖွေရေး အခြေခံအဆောက်အအုံနှင့်  ပစ္စည်းများအသုံးပြု၍  ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်  ဧပြီလမှ ၂၀၂၂ ခုနှစ်  ဧပြီလအထိ COVID-19 RT-PCR ရောဂါရှာဖွေစမ်းသပ်မှုများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ခန့်မှန်းခြေ ဓာတ်ခွဲနမူနာတစ်သိန်း ခန့်ကို   စမ်းသပ်ပေးနိုင်ခဲ့ပါသည်။  စင်တာ၏    ဇီဝ လုံခြုံမှု အဆင့်(၂)အထက်ရှိ ဓာတ်ခွဲခန်းကို  အသုံး ပြု၍ Gene  Sequencing  စက်များနှင့်   မြန်မာ နိုင်ငံတွင်   ကိုဗစ်-၁၉   မျိုးကွဲများ၏   Genome Sequencing     ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေပါသည်။ ယခုအချိန်အထိ   ကိုဗစ်-၁၉    မျိုးဗီဇစိစစ်ခြင်း စမ်းသပ်မှုပေါင်း ၃၀၀ ကျော်ကို ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး မြန်မာ နိုင်ငံအတွင်း ပျံ့နှံ့လျက်ရှိသော ကိုဗစ်-၁၉  မျိုးကွဲ ဆိုင်ရာ  အချက်အလက်အမျိုးမျိုးကို  ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနသို့ အစီရင်ခံတင်ပြပြီး  အများပြည်သူ သိရှိစေရန်  ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက   သတင်း မျှဝေပေးနိုင်ခဲ့ပါသည်။ 
ညီလာခံကျင်းပရာရက်များအတွင်း နိုင်ငံတကာ နှင့် ပြည်တွင်းမှ  သုတေသနပညာရှင်များ   ပါဝင် ဆွေးနွေးကြမည့် ပညာရပ်ဆိုင်ရာနှီးနှောဖလှယ်ပွဲ များကိုလည်း ထည့်သွင်းကျင်းပသွားမည်ဖြစ်ပါ သည်။
ညီလာခံဖွင့်ပွဲရက်တွင် ကူးစက်နိုင်သောရောဂါ တစ်ခုဖြစ်သည့့်   ဆေးယဉ်ပါးတီဘီရောဂါအတွက် သုတေသနတွေ့ရှိချက်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး မြန်မာ နိုင်ငံနှင့်    တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတို့မှ    သုတေသန ပညာရှင်များ   ပါဝင်ဆွေးနွေးမည့်  “Myanmar-Korea Joint Symposium (2024)- Combating Drug-Resistant    Tuberculosis”   ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ပညာရပ်ဆိုင်ရာ နှီးနှောဖလှယ်ပွဲကို ကျင်းပသွားမည် ဖြစ်ပါသည်။
ညီလာခံဒုတိယရက်တွင်   ယနေ့ခေတ်အခါ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းအဖြစ်များသော မကူးစက်တတ်သော ရောဂါများဖြစ်သည့် သွေးတိုးရောဂါ၊ ဆီးချိုရောဂါ၊ အဝလွန်ရောဂါများအတွက် ဝါရင့်သမားတော်ကြီး များ၊ ဆေးပညာရှင်များက ပါဝင်ဆွေးနွေးမည့် “မကူး စက်တတ်သောရောဂါများအား    ကာကွယ်ခြင်း၊ ထိန်းချုပ်ခြင်းနှင့် ရှေ့ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သင့် သည့်လုပ်ငန်းများဆိုင်ရာဆွေးနွေးခြင်း - Non-Communicable Diseases: Prevention, Promoting  Control and the Way Forward”    ပညာရပ်ဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲကိုလည်း ကျင်းပမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့်    မကူးစက်နိုင်သောရောဂါတစ်ခုဖြစ်သည့်       ကင်ဆာ ရောဂါနှင့်ပတ်သက်ပြီး       ပြည်တွင်းပညာရှင်များ သာမက  ပြည်ပပညာရှင်များလည်း  ပါဝင်ဆွေးနွေး မည်ဖြစ်ပါသည်။
ညီလာခံစတုတ္ထမြောက်ရက်တွင်    “ဆေးနှင့် ဆေးနှီးနွှယ်တက္ကသိုလ်/   ကျောင်းများ၏    အရည် အသွေးအာမခံမှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်များ၊ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုများနှင့် ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်နေမှုအခြေ အနေများ-   Quality   Assurance   in   Health Professional  Education: Process, Partnerships and Readiness”  ပညာရပ်ဆိုင်ရာနှီးနှောဖလှယ်ပွဲ တွင်လည်း   ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များက    ဆေးနှင့် ဆေးနှီးနွှယ်တက္ကသိုလ်/ကျောင်းများတွင် အရည် အသွေးအာမခံမှုစနစ် တိုးမြှင့်အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်ရည်ရွယ်၍    ဆွေးနွေးသွားမည် ဖြစ်ပါသည်။
ညီလာခံနောက်ဆုံးရက်တွင်  ယခုနှစ်ညီလာခံ ၏    အဓိကသုတေသနဦးတည်ချက်ခေါင်းစဉ် (Theme)    ကိုပင်       ပညာရပ်ဆိုင်ရာနှီးနှော ဖလှယ်ပွဲတစ်ခုအဖြစ်          ထည့်သွင်းကျင်းပကာ ဝါရင့်သုတေသီ  ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာပညာရှင်များက       ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနလက်အောက်ရှိ    ဖွဲ့စည်း ထားရှိပြီးသော   သုတေသနကျင့်ဝတ်ကော်မတီများ ပိုမိုအားကောင်းခိုင်မာလာစေရန်အတွက်       သုတေ သနကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာနည်းပညာများကို   ဆွေးနွေး တင်ပြ အတွေ့အကြုံဖလှယ်ကြမည်ဖြစ်ပါသည်။
သုတေသနပညာရှင်များ၏ ဆောင်ရွက်မှုများကို   အလေးထား
သုတေသနပညာရှင်များ၏          ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်မှုများကို   အသိအမှတ်ပြုအလေးထား သည့်အနေဖြင့်             စာတမ်းဆုရွေးချယ်ရေး ဆပ်ကော်မတီသည်  တင်သွင်းလာသည့် စာတမ်း များမှ   အခြေခံသုတေသန   (Basic Research) စာတမ်းဆုများ၊    လက်တွေ့အသုံးချသုတေသန (Applied Research) စာတမ်းဆုများ၊ ကျန်းမာရေး စနစ်သုတေသန   (Health   Systems   Research) စာတမ်းဆုများ၊ လူငယ်သုတေသီဆုများနှင့် ပိုစတာ စာတမ်းဆုများကို စိစစ်ရွေးချယ် မည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ဆုရရှိသူသုတေသီများအား   ထိုက်ထိုက်တန်တန် ဆုများ ပေးအပ်ချီးမြှင့်မည်ဖြစ်ပါသည်။
သုတေသနစာတမ်းရှင်များသည် ဆေးသုတေ သနဦးစီးဌာနမှထုတ်ဝေသည့်  မြန်မာ့ကျန်းမာရေး သိပ္ပံသုတေသနဂျာနယ်     (Myanmar    Health Sciences Research Journal)  သို့  ပေးပို့လိုပါက လည်း  ဂျာနယ်သတ်မှတ်ချက်များနှင့်    ကိုက်ညီ အောင်   ဆောင်ရွက်လျက်  ဂျာနယ်၏  အီးမေးလ် (https://www.mhsrj-moh.dmr.gov.mm) သို့ စာတမ်းများပေးပို့နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။
ဤသုတေသနညီလာခံကြီးသို့          စာတမ်း တင်သွင်းကြမည့် သုတေသီပညာရှင်များသာမက တိုင်းဒေသကြီးနှင့်   ပြည်နယ်များမှ  ဆရာဝန်များ၊ ဆေးတက္ကသိုလ်များနှင့်   နှီးနွှယ်တက္ကသိုလ်များမှ ဆရာ ဆရာမများ၊           ဘွဲ့လွန်သင်တန်းသားများ၊ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများသည်          ညီလာခံကို တက်ရောက်နိုင်ကြမည်ဖြစ်ပါသည်။
နိဂုံးချုပ်အားဖြင့်    မြန်မာနိုင်ငံကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာ သုတေသနညီလာခံကို  နှစ်စဉ်ကျင်းပခြင်း ဖြင့်    တစ်နှစ်တာကာလအတွင်း    အလုပ်တာဝန် အသီးသီးဖြင့်  မအားလပ်ကြသော ပြည်တွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာမှသုတေသီပညာရှင်များ၊ ဆေးပညာရှင် များ၊ သမားတော်များ၊ စီမံချက်မန်နေဂျာများသည် ညီလာခံကျင်းပရာကာလအတွင်း သတ်မှတ်အချိန် တစ်ခုတည်းတွင်     လူကိုယ်တိုင်ဖြစ်စေ၊  Online ဖြင့်ဖြစ်စေ တက်ရောက်ကြခြင်း    (Collaborative Networking) ဖြစ်၍ တစ်ဦးနှင့် တစ်ဦးခင်မင်ရင်းနှီး ချစ်ကြည်စွာဖြင့် သုတေသနစာတမ်းများမှ    တင်ပြ ချက်များ၊    နှီးနှောဖလှယ်ပွဲများမှ   ပညာရပ်ဆိုင်ရာ တင်ပြချက်များကို                မျှဝေဆွေးနွေးနိုင်သည့် အခွင့်‌အရေးကောင်းကို ရရှိကြပါသည်။ 
ယင်းမှ   လာမည့်အနာဂတ်ကာလအတွက် ပြည်သူ့အကျိုးကို ဖော်ဆောင်သည့် နိုင်ငံ၏ကျန်းမာ ရေးစောင့်ရှောက်မှုမြှင့်တင်ရေးကဏ္ဍကို    များစွာ အထောက်အကူပြုမည်ဖြစ်သောလုပ်ငန်းများ၊ စီမံ ချက်များကို   ညှိနှိုင်းအတည်ပြုချမှတ်နိုင်ကြမည် ဖြစ်သည့် ကောင်းမွန်သောအကျိုးကျေးဇူးများကို   ရရှိမည်ဖြစ်ပါကြောင်း       ရေးသားတင်ပြလိုက်ရ ပါသည်။        ။