ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ဆေးလိပ်၊ ဆေးရွက်ကြီးသုံးစွဲမှုကြောင့် နှစ်စဉ် လူဦးရေ ရှစ်သန်းကျော်  နာတာရှည်ရောဂါမျိုးစုံဖြစ်ပွား၍ အချိန်မတိုင်မီ သေဆုံးလျက်ရှိ

နေပြည်တော်   ဒီဇင်ဘာ   ၁၅
“ကမ္ဘာ့ဆေးလိပ်မသောက်ရေးနေ့” အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနားကို ယနေ့နံနက် ၉ နာရီခွဲတွင် ကျန်းမာ ရေးဝန်ကြီးဌာန အစည်းအဝေးခန်းမ၌  ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကာကွယ် ထိန်းချုပ်ရေး စည်းကမ်းများနှင့်အညီ ကျင်းပသည်။
ချက်ချင်းဖြတ်ရန် တိုက်တွန်းလို
အခမ်းအနားတွင်   ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန  ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ပါမောက္ခ ဒေါက်တာသက်ခိုင်ဝင်း က နှစ်စဉ် မေ ၃၁ ရက်တွင် ကျရောက်သည့် “ကမ္ဘာ့ ဆေးလိပ်မသောက်ရေးနေ့” အထိမ်းအမှတ် အခမ်း အနားကို ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားနေမှု အခြေ အနေများကြောင့် ယနေ့မှ ကျင်းပဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်း ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ယခု  ၂၀၂၁ ခုနှစ်  “ကမ္ဘာ့ဆေးလိပ် မသောက်ရေးနေ့” အထိမ်းအမှတ် ဆောင်ပုဒ်မှာ  “Commit To Quit” ဖြစ်၍    မြန်မာဘာသာဖြင့် “ဆေးလိပ်၊ ကွမ်းယာဖြတ်ကြဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြစို့” ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ယခုနှစ်ဆောင်ပုဒ်၏ ဦးတည်ချက် အနေဖြင့် ဆေးလိပ်နှင့် ဆေးရွက်ကြီးသုံးစွဲမှုကြောင့် ကျန်းမာရေးနှင့် လူမှုစီးပွားဆိုင်ရာ အခြေအနေဆိုး များကို   ကြုံတွေ့လာရနိုင်သည့်အတွက်   အချိန် မလွန်ခင် ဆေးလိပ်နှင့်ဆေးရွက်ကြီး သောက်သုံးမှုကို ချက်ချင်းဖြတ်ရန်အတွက် တိုက်တွန်းလိုခြင်းဖြစ်ပါ ကြောင်း။
ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် ဆေးလိပ်၊ ဆေးရွက်ကြီးသုံးစွဲ မှုကြောင့်   နှစ်စဉ်  လူဦးရေ ရှစ်သန်းကျော်သည်  နာတာရှည်ရောဂါမျိုးစုံဖြစ်ပွား၍ သက်တမ်းစေ့မနေရ ဘဲ အချိန်မတိုင်မီ သေဆုံးကြလျက်ရှိ၍ ၎င်းတို့အနက် ၁ ဒသမ ၂ သန်းခန့်သည် သူတစ်ပါး၏ ဆေးလိပ်ငွေ့ ကို တစ်ဆင့်ခံရှူရှိုက်ရသည့်အတွက်ကြောင့်  ရောဂါ များ ဖြစ်ပွားသေဆုံးနေကြရပါကြောင်း၊ အလွယ် တကူ ကာကွယ်၍ရနိုင်သည့်  အကြောင်းများကြောင့် သေဆုံးရခြင်းများတွင်  ဆေးလိပ်နဲ့ ဆေးရွက်ကြီး ပစ္စည်းအမျိုးမျိုး သောက်သုံးခြင်းသည် “ထိပ်ဆုံး” တွင် ရှိနေပါကြောင်း၊  အဆိုပါ  အကြောင်းအရင်း ကြောင့် အရွယ်ရောက်သူ ၁၀ ဦးတွင် တစ်ဦးသည် အသက်မသေသင့်ဘဲ   သေဆုံးနေသည်ကို  တွေ့ရှိနေ ရပါကြောင်း။
မြန်မာနိုင်ငံ၌ ဆောင်ရွက်ခဲ့သော မကူးစက်နိုင် သောရောဂါများ ဖြစ်ပွားစေသည့် အကြောင်းအရင်း များကို    လေ့လာသည့်    စစ်တမ်းအရ ဆေးလိပ် သောက်သုံးမှုနှုန်း  ၂၆ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး  ဆေးရွက် ကြီးနှင့်  ကွမ်းယာတွဲဖက်စားသုံးမှုနှုန်း ၄၃ ရာခိုင် နှုန်းရှိနေသည်ကို စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ တွေ့ရှိရပါကြောင်း၊ ထို့အတူ  ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင်  ပြုလုပ်သည့် Global Youth Tobacco Survey အရ   အသက် ၁၃ နှစ်မှ ၁၅ နှစ်အတွင်း     ကျောင်းသားလူငယ်များတွင်  ဆေးလိပ်သောက်သုံးသူ ၁၁ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ကွမ်းယာ၊ ဆေးရွက်ကြီး တွဲဖက်သုံးစွဲသူ  ၆ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည် ကို သိရှိရပါကြောင်း။
လက်မှတ်ရေးထိုး
မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့၏ Framework Convention on Tobacco Control ကို  ၁၁ နိုင်ငံမြောက်  အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအဖြစ်  ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင်   လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး  “ဆေးလိပ်နှင့် ဆေးရွက်ကြီးထွက်ပစ္စည်းသောက်သုံးမှု ထိန်းချုပ် ရေးဥပဒေ”ကို    ၂၀၀၆ ခုနှစ်  မေ ၄ ရက်တွင်  ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါကြောင်း၊   မကြာသေးမီအချိန်   ၂၀၂၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၁၂ ရက်တွင်  “ဆေးလိပ်နှင့် ဆေးရွက်ကြီးထွက်ပစ္စည်းများကို စံသတ်မှတ်ချက် များနှင့်အညီ ထုပ်ပိုးခြင်းနှင့် ကျန်းမာရေးသတိပေး ရုပ်ပုံများ၊ စာသားများကို ပုံနှိပ်ဖော်ပြခြင်းဆိုင်ရာ အမိန့်” ကို    ထုတ်ပြန်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါကြောင်း၊ အရှေ့တောင်အာရှတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ စင်ကာပူနိုင်ငံ တို့နှင့်အတူ    မြန်မာနိုင်ငံသည်   တတိယမြောက် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်သည့် နိုင်ငံဖြစ်ပါ ကြောင်း။
ဆေးလိပ်နှင့် ဆေးရွက်ကြီး   အခွန်တိုးမြှင့် ကောက်ခံခြင်းဖြင့် ဆေးလိပ်၊ ဆေးရွက်ကြီးသုံးစွဲမှု လျော့နည်းကျဆင်းလာမည်ဖြစ်ကာ  ပြည်သူများ ခံစားရမည့် ကျန်းမာရေး၊ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို လျှော့ချနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတော် ဘဏ္ဍာငွေ တိုးတက်စေသည့်အတွက် ကျန်းမာရေး၊ လူမှုရေးနှင့် အားကစားမြှင့်တင်ရေး အသုံးစရိတ် များကို တိုးမြှင့်သုံးစွဲလာနိုင်မည်ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ယခု မြန်မာနိုင်ငံ၏ မျှော်မှန်းသက်တမ်းသည်  ၆၇ ဒသမ ၄၂ နှစ်သာရှိပြီး ဆေးလိပ်၊ ဆေးရွက်ကြီး  သုံးစွဲမှု ကြောင့် သွေးတိုးရောဂါ၊ နှလုံးသွေးကြောပိတ်ရောဂါ၊ လေဖြတ်ရောဂါနှင့်  ကင်ဆာရောဂါများဖြစ်ပွားပြီး အရွယ်မတိုင်မီ သေဆုံးနေရသည့်အတွက် အဓိက အကြောင်းအရင်းဖြစ်သည့် ဆေးလိပ်၊ ဆေးရွက်ကြီး သောက်သုံးမှု ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းများကို အောင်မြင် အောင် ဆောင်ရွက်ကြရန် လိုအပ်ပါကြောင်း။
ဆေးလိပ်နှင့် ဆေးရွက်ကြီး     သောက်သုံးမှု ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းများတွင်      အစဉ်တစိုက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပေးသည့်  ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဖောင်ဒေးရှင်းကိုလည်း     ကျေးဇူးတင်ရှိပါကြောင်း၊ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ၏ ဦးဆောင်မှု၊ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၏  ပံ့ပိုးမှု၊  ဆေးလိပ်နှင့် ဆေးရွက်ကြီးထွက်ပစ္စည်းသောက်သုံးမှု ထိန်းချုပ်ရေး ဗဟိုအဖွဲ့၏ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုများနှင့်အတူ နှီးနွှယ် ဝန်ကြီးဌာနအားလုံးနှင့် ပြည်သူလူထုတစ်ရပ်လုံးက အင်တိုက်အားတိုက်   ပူးပေါင်းပါဝင်၍   ပြည်သူ့ ကျန်းမာရေးအတွက် နိုင်ငံတော်မှ ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် ဥပဒေ၊ စည်းကမ်းများကို   အလေးထား လိုက်နာ ဆောင်ရွက်ရန်   လိုအပ်ပါကြောင်းနှင့်    ယခုနှစ် ဆောင်ပုဒ်ဖြစ်သည့်  “Commit To Quit” “ဆေးလိပ်၊ ကွမ်းယာဖြတ်ကြဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြစို့” ဟူသည့် အတိုင်း ပြည်သူများအနေဖြင့် ယနေ့မှစ၍  ဆေးလိပ်၊ ကွမ်းယာဖြတ်ကြပါဟု တိုက်တွန်းအပ်ပါကြောင်း ပြောကြားသည်။
ထို့နောက် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ အရှေ့တောင် အာရှဒေသဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားရေးမှူး Dr. Poonam Khetral Singh ၏  ၂၀၂၁ ခုနှစ်  ကမ္ဘာ့ဆေးလိပ် မသောက်ရေးနေ့    အထိမ်းအမှတ်သဝဏ်လွှာကို ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့  မြန်မာနိုင်ငံ  ဒုတိယဌာနေ ကိုယ်စားလှယ် Dr. Fabio Mesquita က ဖတ်ကြား ခြင်း၊     ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဖောင်ဒေးရှင်းဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာသန်းစိန်က မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဆေးလိပ်နှင့် ဆေးရွက်ကြီးထွက်ပစ္စည်းသောက်သုံးမှု  ထိန်းချုပ် ရေးဆိုင်ရာ အောင်မြင်မှုများနှင့် ရှေ့ဆက်ဆောင်ရွက် ရမည့် လုပ်ငန်းများကို    ဆွေးနွေးပြောကြားခြင်း၊ The Union အဖွဲ့၏ ကမ္ဘာ့ဆေးလိပ်မသောက်ရေးနေ့ အထိမ်းအမှတ် သဝဏ်လွှာကို ဒေသဆိုင်ရာညွှန်ကြား ရေးမှူး Dr. Tara Singh Bam က ဖတ်ကြားခြင်း၊ အရှေ့တောင်အာရှ   ဆေးလိပ်နှင့်  ဆေးရွက်ကြီး ထိန်းချုပ်ရေးမဟာမိတ်အဖွဲ့၏  ၂၀၂၁ ခုနှစ် ကမ္ဘာ့ ဆေးလိပ်မသောက်ရေးနေ့         အထိမ်းအမှတ် သဝဏ်လွှာကို Smoke Free Program Manager  Dr. Domilyn C. Villarreiz  က ဖတ်ကြားခြင်းနှင့် ကမ္ဘာ့ဆေးလိပ်မသောက်ရေးနေ့   အထိမ်းအမှတ် မှတ်တမ်းဗီဒီယိုပြသခြင်းကို ဆောင်ရွက်သည်။ 

ယင်းနောက် ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးနှင့် တာဝန်ရှိ သူများသည် အခမ်းအနား အထိမ်းအမှတ် ပြခန်းငယ် အား လှည့်လှည်ကြည့်ရှုသည်။ 
အဆိုပါအခမ်းအနားကို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဌာန  ဒုတိယဝန်ကြီး၊  ဒုတိယရှေ့နေချုပ်၊   နှီးနွှယ် ဝန်ကြီးဌာနများ၊        အမြဲတမ်းအတွင်းဝန်များ၊ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်များ၊ တာဝန်ရှိသူများနှင့် အစိုးရ မဟုတ်သောအဖွဲ့အစည်းများမှ ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ကြသည်။

သိရှိရ

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့၏ ကမ္ဘာ့ဆေးလိပ်နှင့်ဆေးရွက်ကြီးသုံးစွဲမှုအခြေအနေ     အစီရင်ခံစာ (၂၀၂၁) (Global Tobacco Epidemic Report 2021) အရ မြန်မာနိုင်ငံသည်  လူမှုကွန်ရက် အပါအဝင် မီဒီယာပေါင်းစုံ အသုံးပြု၍ ဆေးလိပ်၊ ဆေးရွက်ကြီး သောက်သုံးမှုလျှော့ချနိုင်ရေး အသိပညာမြှင့်တင်ခြင်း ဆောင်ရွက်ရာတွင်  စွမ်းဆောင်ရည်အမြင့်ဆုံး ၄၆ နိုင်ငံတွင် တစ်နိုင်ငံ အပါအဝင်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရ သည်။ 

ထို့အတူ   ၂၀၂၁  ခုနှစ်   အောက်တိုဘာ ၁၂ ရက်တွင် “ဆေးလိပ်နှင့် ဆေးရွက်ကြီးထွက်ပစ္စည်း များကို စံသတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ ထုပ်ပိုးခြင်းနှင့် ကျန်းမာရေးသတိပေး  ရုပ်ပုံများ၊    စာသားများကို ပုံနှိပ်ဖော်ပြခြင်းဆိုင်ရာအမိန့်”  ကို   ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့်   ထုတ်ပြန်ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ ၎င်းဆောင်ရွက်ချက်သည် အရှေ့တောင်အာရှဒေသ တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ စင်ကာပူနိုင်ငံတို့နှင့်အတူ မြန်မာ နိုင်ငံသည် တတိယမြောက် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်သည့်နိုင်ငံဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

သတင်းစဉ်