နွေကံ့ကော် (မြို့လှ) လာမည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ကျွန်ုပ်တို့ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်၏ စိန်ရတုလွတ်လပ်ရေးကာလကို ရောက်ရှိပေတော့မည်။ တကယ်တော့ (၇၅) နှစ်စိန်ရတုတည်းဟူသော ကာလတစ်ခုသည် နည်းလှသောသက်တမ်းတစ်ခုတော့မဟုတ်ပေ။ နယ်ချဲ့တို့အုပ်စိုးမှုအောက်၌ နေခဲ့ရစဉ် လွတ်လပ်ရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်ရင်းကိုယ်နှင့်စိတ်များ ထွက်ပေါက်မရသည်အထိ တိုင်းရင်းသားပြည်သူတို့ မွန်းကျပ်ခဲ့ရသည်။ ကိုယ့်မြေကိုယ့်ရေပေါ်မှာနေပါလျက် အစားဆင်းရဲ၊ အဝတ်ဆင်းရဲ၊ အနေဆင်းရဲခြင်း မျိုးစုံဖြင့်ဆင်းရဲမှုအပေါင်းသရဖူဆောင်းသည် အထိဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ထိုဆင်းရဲမှုမျိုးစုံမှ လွတ်ကင်းရန်အတွက် လွတ်လပ်ရေးကြီးပြန်လည်ရရှိအောင် တက်ကုန်ရွက်စုံလွှင့်ပြီး နည်းလမ်းရှာဖွေကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ နယ်ချဲ့ဗြိတိသျှများအနေဖြင့် လွတ်လပ် ရေးပေးချိန်တွင်လည်း တောင်တန်းနှင့်ပြည်မခွဲခြားပေးလိုခဲ့ကြ၏။ သို့သော် တောင်တန်းဒေသမှစော်ဘွားများက လက်မခံခဲ့ကြပေ။ ပေးဆပ်မှုများနှင့်ထိုက်တန်စွာ လွတ်လပ်ရေးကြီး ပြန်လည်ရရှိခဲ့သော်လည်း နယ်ချဲ့တို့၏ စနစ်ကျကျယုတ်မာမှုလှည့်ကွက်အောက်တွင် တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်မှုပြိုကွဲခြင်းဟူသော ချိန်ကိုက်ဗုံးကြီးက ကျန်ရစ်ခဲ့ရသည်။ အထူးသဖြင့် တောင်တန်းပြည်မခွဲခြားဆက်ဆံမှုကို ရေရှည်ခိုင်မြဲအောင် အသက်သွင်းပေးခဲ့ခြင်းပင်ဖြစ်၏။ 

လူသည် ကျွဲ၊ နွား၊ ဆိတ်၊ ဝက်၊ ကြက်၊ ငှက် တိရစ္ဆာန်တို့ထက် ထူးခြားသာလွန်သော စွမ်းရည် တစ်ရပ်ရှိခဲ့ခြင်း၌ ကွဲပြားပါသည်။ တိရစ္ဆာန်များမှာလည်း အမြင်အာရုံမျက်စိရှိကြပါသည်။မြင်နိုင်သည်။ အကြားအာရုံခံလည်းရှိကြသည်။ အသံကိုကြားနိုင်ကြသည်။ အာရုံခြောက်ပါးစလုံး လူသားနည်းတူ သူတို့ခံစားနိုင်ကြသည်။ ခွဲခြားသိရှိ၊ မှတ်မိနိုင်သောဓမ္မာရုံသဘော အသိဉာဏ်လည်းအနည်း နှင့်အများရှိကြသည်ပင်။ တိရစ္ဆာန်ဆိုသော်ငြားလည်း ဆင်၊ မြင်း၊ ခွေးစသော အချို့သတ္တဝါများ ဆိုလျှင် လူကသင်ကြားလေ့ကျင့်ပေးပါက စစ်ရေးစစ်ရာ၊ တိုက်ရေးခိုက်ရေးတွင်ပါ အသုံးကျအောင် ထိုက်သင့်သော ဉာဏ်ရည်ရှိတတ်ကြပါသည်။

“ခေါင်းလောင်းသံတညံညံနဲ့…ရွာ..ကျောင်းကို..ပြေး..မြင်မိတယ်…သတိရနေတယ်..သူငယ်ချင်းရေ..” အစချီတဲ့ တွံတေးသိန်းတန်ရဲ့ တစ်ခေတ်တစ်ခါက ကျေးလက်ပညာရေးသီချင်းဟာ ကျေးလက်တောရွာများ သာမက မြို့ကြီးပြကြီးများထိ ကျယ်ပြန့်တာမို့ ယခုလိုမေလနဲ့ ဇွန်လမှာ မြို့နယ်အလိုက်၊ အခြေခံပညာကျောင်းအလိုက် ကျောင်းအပ်နှံရေး ရက်သတ္တပတ်မှာ ကြားယောင်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။